Vergi usulsüzlüğü suçu, Vergi Usul Kanunu’na aykırı davranışları ifade eden bir suçtur. Vergi mükelleflerinin vergi beyannamesi verme, bilgi verme, defter tutma, fatura düzenleme gibi yükümlülüklerini yerine getirmemeleri veya eksik veya hatalı beyanlarda bulunmaları vergi usulsüzlüğü olarak kabul edilir.

Türk Ceza Kanunu’nun 359. maddesinde yer alan vergi usulsüzlüğü suçu, belirli bir değerin üzerindeki eksik veya hatalı beyan veya bildirimlerle vergi ziyaına sebebiyet verenlere verilen hapis cezasını gerektirir. Vergi ziyaı, vergi kaybı anlamını taşır ve usulsüz beyanlar sonucu devletin vergi gelirlerinde meydana gelen kayıpları ifade eder.

Vergi usulsüzlüğü suçunda uygulanacak ceza, vergi ziyaının miktarına ve usulsüzlüğün niteliğine bağlı olarak değişir. Vergi ziyaı miktarı, yapılan hatalı veya yanlış beyanlarla doğru beyan edilmesi gereken vergi tutarı arasındaki fark olarak değerlendirilir. Bu miktarın altındaki vergi ziyaı durumlarında, vergi usulsüzlüğü değil, vergi kaçırma olarak nitelendirilebilir ve daha hafif cezalar uygulanabilir.

Vergi usulsüzlüğü suçu için uygulanacak cezalar aşağıda belirtilmektedir:

1. Vergi ziyaı miktarı 100.000 TL’yi geçmeyen hallerde, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası uygulanır.

2. Vergi ziyaı miktarı 100.000 TL’yi geçen hallerde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası uygulanır.

Vergi ziyaı miktarı, mahkemece tespit edilir ve bu tespit vergi idaresinin denetim raporuyla da desteklenir. Ayrıca, yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya eksik beyanlarda bulunulması sonucunda vadesinde ödenmeyen vergi tutarları için gecikme faizi ve cezaları da söz konusu olabilir.

Vergi usulsüzlüğü suçuyla ilgili olarak Vergi Usul Kanunu’na göre mükelleflerin yerine getirmesi gereken yükümlülükler şunlardır:

1. Vergi beyannamelerini belirlenen sürede doğru ve eksiksiz olarak vermek,
2. Defter tutmak ve belgeleri saklamak,
3. Fatura, makbuz gibi belgeleri düzenlemek ve muhafaza etmek,
4. Vergi dairelerinin denetimlerine yardımcı olmak ve bilgi vermek.

Bu yükümlülüklerin ihlali durumunda vergi usulsüzlüğü suçu işlenmiş sayılır.

Vergi usulsüzlüğü suçlarına ilişkin soruşturma ve kovuşturma, Vergi Usul Kanunu’na göre Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) tarafından gerçekleştirilir. MASAK, suçun işlendiğine dair delilleri toplar ve vergi ziyaı miktarını tespit eder. Ardından, hazırladıkları raporu savcılığa sunar. Savcılık da rapor ve diğer delilleri göz önünde bulundurarak iddianame hazırlar ve dava açılmasını talep eder.

Sonuç olarak, vergi usulsüzlüğü suçu, vergi beyanlarının eksik veya hatalı yapılması sonucunda vergi ziyaı meydana getiren bir suçtur. Vergi usulsüzlüğü suçu işleyenler, Vergi Usul Kanunu’na aykırı davranışlarından dolayı hapis cezasıyla karşı karşıya kalabilirler. Bu nedenle, vergi mükelleflerinin yükümlülüklerini eksiksiz ve doğru şekilde yerine getirmeleri büyük önem taşır.