Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra mal varlığının nasıl paylaşılacağına dair talimatların yazılı hâlde bırakıldığı bir belgedir. Vasiyetname, bir kişinin miras hukukuna ilişkin son iradesini belirtmek amacıyla hazırlanır ve önceki yasal düzenlemelerle gerekli formaliteler yerine getirilmişse hukuki bir belge niteliği kazanır.
Geçerli bir vasiyetname oluşturmanın belli başlı bazı şartları bulunmaktadır. Bu şartları yerine getirerek hazırlanan vasiyetname, kanunen kabul edilir ve uygulanır. İşte bu şartları ayrıntılı olarak açıklayan bir bilgilendirme:
1. Ergin ve Ehliyet Sahibi Olmak: Vasiyetname hazırlayacak kişinin yetişkin olması yani ergin ve akıl sağlığı yerinde olması gerekmektedir. Aksi durumda vasiyetname geçersiz sayılır.
2. İrade Özgürlüğü: Vasiyetname, irade özgürlüğüne dayanmalıdır. Yani kişi, kendi mal varlığı üzerinde tamamen serbestçe karar verme hakkına sahip olmalıdır. Ancak vasiyetname, Türk medeni kanununun belirlediği hukuki sınırlamalar çerçevesinde olmalıdır. Örneğin, zor durumda bırakma ve mirasçılara özgürlük tanımama gibi sınırlamalar geçerli olabilir.
3. Yazılı Olması: Vasiyetname, yazılı olarak hazırlanmalıdır. Ağızdan yapılan beyanlar, şahitlerin önünde yazıya dökülmedikçe geçerli sayılmaz. Vasiyetname, el yazısıyla ya da yazıcıdan çıktı alınarak düzenlenebilir.
4. İki Tanıkla İmzalanması: Vasiyetname, iki yetişkin ve sağlıklı kişi tarafından tanıklık edilerek imzalanmalıdır. Tanıklar, vasiyeti kaleme alan kişinin sağlıklı düşündüğüne ve iradesini özgürce ifade ettiğine dair beyanlarda bulunurlar. Tanıklık edenlerin de ergin ve ehliyetli olması gerekmektedir.
5. Vasiyetnamede Düzenleme: Vasiyetname içeriğinde, kimlerin mirasçı olacağı ve paylarının ne olacağı gibi hususlar net bir şekilde belirtilmelidir. Ayrıca, vasiyetnamenin düzenlendiği tarih ve yerin yanı sıra, imzaların gerçek olduğuna dair düzenleyici kişinin beyanı da yer almalıdır.
Vasiyetname düzenlendikten sonra, kişi bunu güvende tutmalıdır. Bir kopya da noter veya avukatta saklanabilir. Vasiyetin uygulanması, kişinin ölümünden sonra gerçekleşir. Vasiyetnameye uygun olarak hareket edilmesi için, bu belgenin ölüm haberiyle birlikte mirasçılara sunulması gerekmektedir.
Uygulama sürecinde vasiyetnamede belirtilen mirasçılara, vasiyetin gereğine uygun olarak mirasın paylaştırılması görevi düşer. Mirasçılar, vasiyetnamenin hükümlerine uygun olarak malvarlığını devralacaklardır. Bu süreçte, vasiyetnamenin geçerli olduğunun mahkeme tarafından tespit edilmesi veya mirasçılar arasında anlaşmazlık olması durumunda, bir hukuk süreci başlayabilir.
Sonuç olarak, vasiyetname hazırlamak ve geçerli kılmak için belirli şartlara uyulması gerekmektedir. Bunlar, kişinin ergin ve ehliyetli olması, irade özgürlüğüne sahip olması, vasiyetnamenin yazılı olması ve tanıklarla imzalanması gibi unsurlardır. Vasiyetnamenin uygulanması ise kişinin ölümüyle gerçekleşir ve belgenin mirasçılara sunulmasıyla başlar. Mirasçılar, vasiyetnamedeki hükümlere uygun olarak miras paylarını alır ve vasiyetnamenin geçerliliği ile ilgili bir hukuk süreci söz konusu olabilir.