Türk Ticaret Kanunu, bir şirketin faaliyetlerini yürütmek üzere bir araya gelen ortaklar arasındaki ilişkileri düzenler ve ortaklık haklarını korur. Bu kanun, Türkiye’deki tüm şirket türlerine uygulanır, ancak özellikle anonim şirketler ve limited şirketler için önem arz eder.

Ortaklık haklarının korunması, şirketin ortaklarına çeşitli seçenekler ve korumalar sunarak sağlanır. İşte Türk Ticaret Kanunu’nun ortaklar için sağladığı bazı haklar:

1. Ortaklık Belgesi: Türk Ticaret Kanunu, şirketin sermaye yapısını ve ortaklık haklarını düzenleyen bir Ortaklık Belgesi’nin hazırlanmasını zorunlu kılar. Bu belge, her ortağın sahip olduğu hisse oranını, oy hakkını, temsil hakkını, kar payı hakkını ve diğer haklarını belirtir. Ortaklar, Ortaklık Belgesi’nde yer alan haklara ve şartlara bağlı kalmak zorundadır.

2. Oy Hakkı: Ortaklar, şirketin yönetimine katılmak için genel kurulda oy kullanma hakkına sahiptir. Her ortak, sahip olduğu hisse miktarına bağlı olarak oy kullanma hakkına sahiptir. Türk Ticaret Kanunu, ortakların eşit oy hakkına sahip olmalarını veya hisse oranına göre farklı oy haklarına sahip olmalarını sağlar. Bu, ortakların şirketin yönetiminde etkili olabilmesini sağlar.

3. Bilgilendirme Hakkı: Türk Ticaret Kanunu, ortakların şirketle ilgili bilgilere erişme hakkına sahip olduğunu belirtir. Ortaklar, şirketin faaliyetlerini, sunduğu hizmetleri, mali durumunu ve yönetim politikalarını takip etme hakkına sahiptir. Şirket, gerekli bilgileri düzenli olarak paylaşmalı ve gerektiğinde ortaklara açıklama yapmalıdır.

4. Denetim Hakkı: Türk Ticaret Kanunu, bazı şirketler için bağımsız denetimi zorunlu kılar. Bağımsız denetim raporu, ortakların şirketin mali durumunu, hesaplarını ve faaliyetlerini daha iyi anlamasına yardımcı olur. Ortaklar, şirketin hesaplarını denetim raporları aracılığıyla kontrol edebilir ve şirketin mali güvenilirliğini değerlendirebilir.

5. Temsil Hakkı: Türk Ticaret Kanunu, her ortağın şirketi kanuni temsil etme hakkına sahip olduğunu belirtir. Ortaklar, şirketi temsil etmek ve şirketi bağlayıcı işlemleri gerçekleştirmek için görevlendirilebilir veya seçilebilir.

6. Kar Payı Hakkı: Ortaklara, şirketin kârından pay alma hakkı tanınır. Türk Ticaret Kanunu, kar dağıtımı konusunda bazı kısıtlamalar getirmiştir. Bu kısıtlamalar, şirketin mali durumunu korumak ve sürdürülebilir büyüme sağlamak amacıyla yapılmıştır.

7. Çıkarma Hakkı: Türk Ticaret Kanunu, ortağın belli koşullar sağlandığında şirketten ayrılma hakkına sahip olduğunu belirtir. Örneğin, şirketin amacından sapması, zararlı faaliyetlerde bulunması, ortaklık haklarına saldırı veya usulsüzlük durumunda, ortaklar şirketten çıkma talebinde bulunabilir. Bu hukuki koruma, ortakları şirketin doğru bir şekilde yönetilmesi konusunda motive eder.

8. Şirketin Tasfiyesi: Türk Ticaret Kanunu, şirketin iflası, tasfiyesi veya feshi durumunda ortakların haklarını korur. Bu durumlarda, şirketin varlıkları dağıtılır ve Ortaklık Belgesi’nde belirtilen haklara göre ortaklar kar payı veya tazminat alır.

Sonuç olarak, Türk Ticaret Kanunu işletmelerde ortaklık haklarının korunmasını sağlamak için çeşitli düzenlemeler sunar. Ortaklık Belgesi, ortakların haklarını belirleyen ana belge olup, oy hakkı, bilgilendirme hakkı, denetim hakkı, temsil hakkı, kar payı hakkı, çıkarma hakkı ve tasfiye hakları gibi çeşitli haklar ortaklara tanınır. Bu haklar, Türk vatandaşlarının şirketlerdeki ortaklık haklarından yararlanmalarını ve yatırımlarını korumalarını sağlar.