Karşılıksız çek, Türk Hukuku’nda önemli bir hukuki sorundur ve ciddi sonuçları beraberinde getirebilir. Karşılıksız çekin hukuki sonuçları arasında cezai yaptırımlar, borç ilişkisine ilişkin sorumluluklar ve ticari itibarın zarar görmesi bulunmaktadır.
Öncelikle, Türk Ticaret Kanunu’na göre, çekte ayın hesabına yazılı bulunan kişi, çekin karşılıksız kalması halinde, hamiline karşı “çek hesabı” başlığı altında “caydırıcı” bir dava açabilir. Bu dava sonucunda çekin düzenlendiği tarihten itibaren 3 yıl içerisinde karşılıksız kalan çek hamiline ödeme emri gönderilir. Eğer bu ödeme emrinin 10 gün içerisinde yerine getirilmemesi durumunda, çek düzenleyene karşı icra takibi başlatılabilir ve alacaklı, çekin karşılıksız kalması nedeniyle düzenleyen kişi hakkında hapis cezası talep edebilir.
Çek sahibi olan kişi, çekin karşılıksız olduğunu öğrendikten sonra, çek miktarı kadar karşılığı bulunmadığı için çek düzenleyen kişiye noter aracılığıyla ödeme emri göndermelidir. Bu ödeme emri çek düzenleyene tebliğ edildikten sonra, düzenleyen kişiye 7 iş günü süre verilir. Eğer bu süre içerisinde ödeme yapılmazsa, çek sahibi hukuki yollarla tahsilat sürecine başvurabilir.
Çekin karşılıksız kalması durumunda, çekin düzenleyene olan borç ilişkisi sona ermez. Çek sahibi, çekin karşılıksız olduğunu kanıtladıktan sonra, çek miktarını düzenleyenden talep edebilir ve bu miktarı takip edebilir.
Bir diğer hukuki sonuç ise çek sahibinin ticari itibarının zarar görmesidir. Ticari hayatta çekler genellikle güvenilir ve kolay bir ödeme aracı olarak kullanılır. Ancak, karşılıksız çek düzenlemek veya çekin karşılıksız kalması, kişinin ticari itibarının zedelenmesine yol açabilir ve gelecekteki iş ilişkilerini olumsuz etkileyebilir.
Türk Hukuku’nda karşılıksız çekin hukuki sonuçları oldukça ciddi olmasına rağmen, bazı durumlarda çek düzenleyen kişinin savunma hakkı da bulunmaktadır. Çek düzenleyen, çekin karşılıksız kalmasına sebep olan zorlayıcı nedenleri kanıtlayabilir ve bu durumda cezai yaptırımlardan kurtulabilir. Ancak, çek düzenleyenin bu savunmasını kanıtlayabilmesi gerekmektedir.
Sonuç olarak, Türk Hukuku’nda karşılıksız çekin hukuki sonuçları oldukça ciddi ve çeşitlidir. Çek düzenleyen kişi, çekin karşılıksız kalması durumunda hukuki yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir, borç ilişkisi devam edebilir ve ticari itibarı zarar görebilir. Bu nedenle, çek düzenlemek veya kabul etmek öncesinde dikkatli olunmalı, gerekli önlemler alınmalı ve çeklerin doğru ve sağlam bir şekilde kullanılması sağlanmalıdır.