Eşler arası mal rejimi, Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 186. maddesinde düzenlenmiştir. Mal rejimi, evlilik birliği içindeki eşlerin malvarlıklarının nasıl yönetileceğini ve mal edinimlerinin nasıl paylaşılacağını belirler. Ancak bazı durumlarda eşler, mal rejiminde değişiklik yapmak isteyebilirler. Türk hukukunda eşler arası mal rejimi değişikliği yapmanın birkaç yolu vardır.
Bunlardan biri, evlilik sözleşmesi yapmaktır. Evlilik öncesi veya evlilik sırasında, eşler arasında mal rejimi konusunda anlaşma sağlanabilir. Evlilik sözleşmesi, tarafların karşılıklı anlaşmasıyla yapılır ve noter huzurunda düzenlenen bir belgeyle resmileştirilir. Evlilik sözleşmesinde, mevcut mal rejiminin nasıl değiştirileceği, paylaşım oranları, mal edinimleri ve diğer malvarlığı konuları detaylı bir şekilde belirtilir. Bu yöntemle mal rejimi değişikliği yapmak isteyen çiftler, kendi şartlarını belirleyebilir ve mal varlıklarının yönetimini istedikleri şekilde düzenleyebilirler.
Evlilik sözleşmesi yapmak isteyen çiftler, notere birlikte başvurarak süreci başlatabilirler. Sözleşme, tarafların istekleri doğrultusunda hazırlanır ve noterde tüm detaylar üzerinde anlaşma sağlanır. Anlaşma sağlandıktan sonra, eşlerin sözleşmeyi okuyup anladıklarını belirtmeleri ve sözleşmeyi imzalamaları gerekmektedir. Noter, sözleşmeyi düzenlerken, mevcut hukuki düzenlemelere uyulmasını sağlar ve tarafları bilgilendirir. Eşler, noterde düzenlenen sözleşmeyi takip eden 10 gün içinde Nüfus Müdürlüğü’ne başvurarak kayıt ettirmeli ve cüzdanlarına işlettirmelidir.
Mal rejiminde değişiklik yapmanın bir diğer yöntemi ise, mahkemeye başvurmaktır. Eşler, anlaşamadıkları durumlarda veya evlilik sözleşmesi yapma imkânı olmadığında mahkemeye başvurarak mal rejimi değişikliği isteyebilirler. Mahkemede, eşlerin malvarlıkları, mal edinimleri, gelecekteki gelir durumları ve çocukların korunmasına ilişkin faktörler göz önünde bulundurularak, adil bir karar verilir.
Mahkeme, mal rejiminde değişiklik talebini değerlendirirken, TMK’nın 211. maddesinde belirtilen belirli koşulları dikkate alır. Bu koşullar, mal rejiminin değiştirilmesi için geçerli sebeplere dayanır. Örneğin, eşlerden birinin malvarlığının tehlikede olması, evlilik birliğinin son bulması veya ciddi bir sorun yaşanması mal rejiminin değiştirilmesi için geçerli sebepler olabilir.
Eşler arası mal rejimi değişikliği yaparken dikkate alınması gereken hususlar vardır. Öncelikli olarak eşlerin karşılıklı rızası ve anlaşması gereklidir. Ayrıca değişiklik talebi, noter veya mahkeme yoluyla yapıldığında kaydedilerek hukuki güvence altına alınmalıdır. Bu sayede, taraflar arasında sorunlar çıktığında veya evlilik birliği sonlandığında, mal rejiminin nasıl düzenleneceği açık ve net bir şekilde ortaya çıkar.
Sonuç olarak, Türk hukukunda, eşler arası mal rejimi değişikliği yapmanın iki temel yolu vardır: evlilik sözleşmesi yapmak ve mahkemeye başvurmak. Her iki yöntemde de tarafların karşılıklı rızası önemlidir ve mal rejiminin değişikliği hukuki güvence altına alınmalıdır. Eşler, kendi şartlarına, ihtiyaçlarına ve gelecekteki planlarına uygun olarak malvarlığı yönetimi konusunda düzenlemeler yapabilirler.