Türk Ceza Kanunu’nda tahrik ve meşru müdafaa, suç işleyen bir kişinin hukuki durumunu değerlendiren ve suçun işlenmesine etki eden olumsuz durumları göz önünde bulunduran hukuki kavramlardır. Her iki kavram da, suç işleyen kişinin eylemi ile mağdurların kendilerini koruma hakkı arasındaki dengeyi sağlamak amacıyla kullanılan hukuki savunma mekanizmalarıdır.
Tahrik, Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesinde düzenlenmektedir. Buna göre, başkasını suç işlemeye tahrik etmek, suça iştirak etmek anlamına gelir. Tahrik edilen kişi, başkasını suç işlemeye yönlendiren ya da kışkırtan kişi tarafından sinirlendirilmiş ve öfke duygusuyla hareket etmektedir. Bu durumda tahrik edilen kişi, eylemi işlemeden önce kendisini kontrol edemeyebilir. Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesi, tahrik durumunda kişinin cezasının indirilmesini öngörmektedir.
Meşru müdafaa ise Türk Ceza Kanunu’nun 25. maddesinde yer almaktadır. Buna göre, kişi kendisini ya da başkasını meşru bir saldırıdan korumak amacıyla orantılı bir şekilde zarar verme hakkına sahiptir. Meşru müdafaa, bir saldırıya uğrayan kişinin kendisini koruma hakkıdır. Ancak bu korunma hakkı, saldırıya uğrayan kişinin orantılı güç kullanmasıyla sınırlıdır. Yani saldırganın eylemi karşısında meşru müdafaya başvuran kişi, zararı engellemek veya saldırganı etkisiz hale getirmek için gerekli olan gücü kullanabilir.
Meşru müdafaa ve tahrik durumlarında hukuki savunma, eylemi gerçekleştiren kişinin durumunu değerlendirmek amacıyla mahkemeler tarafından yapılır. Soruşturma ve mahkeme süreçlerinde, tahrik ya da meşru müdafaa iddiasını gündeme getirmek isteyen kişi, bu durumu kanıtlamak zorundadır. Tahrik durumunda, failin suçlandığı eylemi işlerken tahrik edildiği ve öngörülemez bir şekilde tepki gösterdiği ispat edilmelidir. Meşru müdafaa iddiası için ise saldırının gerçekleştiği, saldırının tehlikeli ve haksız olduğu ve müdafaanın orantılı olduğu kanıtlanmalıdır.
Tahrik ve meşru müdafaa, savunma hakkının sınırlarını belirlemek amacıyla kullanılan hukuki mekanizmalardır. Bu kavramlar, suç işleyen kişinin durumunu değerlendirirken suçun işlenmesindeki etkenleri ve savunma hakkının sınırlarını göz önünde bulundurarak adaletin sağlanmasına katkıda bulunur.