Ceza hukuku, toplum düzenini korumak ve bireyleri suç işlemekten caydırmak amacıyla suçları tanımlar ve bu suçların cezalarını belirler. Türk Ceza Kanunu (TCK), bu amaçla düzenlenmiş ve suç işleyenleri adalet önünde cezalandırmayı hedeflemiştir.
TCK’ya göre, suç işlemek isteyip de başarılı olamayan kişilerin eylemlerine teşebbüs suçu denir. Yani, bir kişinin suç işlemek amacıyla harekete geçmesi, ancak nihai amacına ulaşamaması durumunda teşebbüs suçu meydana gelir. Teşebbüs, suçun tamamlanması için gereken sonuca ulaşılamaması sebebiyle daha hafif bir suç olarak değerlendirilir.
Teşebbüs suçu, TCK’nın 16. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, gerçekleştirilmesi amaçlanan eylem, kanunda suç olarak tanımlanmış olmalıdır. Ayrıca, suçun tamamlanması için gerekli olan hareketlerde bulunulması ve bu hareketlerin neticesinde hukuken korunan bir değerin zarara uğramış olması gerekmektedir.
Burada dikkate alınması gereken bir nokta, teşebbüs suçunun tamamlanmış suçtan ayırt edilmelidir. Tamamlanmış suçta, eylem sonuçlanmış ve suçun temel unsurları meydana gelmiştir. Ancak teşebbüs suçunda, eylem tamamlanmamıştır ve suç tamamlanmadığı için daha hafif bir ceza uygulanır.
Teşebbüs suçuyla ilgili ceza, Türk Ceza Kanunu’nun 17. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, teşebbüs suçu kabahat sayılanlar hariç diğer suçlar için öngörülen cezanın yarısından üçte birine kadar uygulanır. Örneğin, 5 yıla kadar hapis cezası öngörülen bir suçu teşebbüs etmek durumunda kalan bir kişi, 2,5 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılabilir.
Ancak TCK, bazı suçları teşebbüs halinde işlemenin cezasızlık sebebi olabileceğini belirtir. Örneğin, TCK’nın 21. maddesine göre, şikayete bağlı suçları teşebbüs halinde işleyen kişi hakkında ceza verilmez. Şikayete bağlı suçlar, mağdurun şikayeti üzerine cezalandırılabilen suçlardır ve teşebbüs halinde işlenen bu suçlarda mağdurun şikayet etmemesi durumunda ceza verilmez.
Sonuç olarak, teşebbüs suçu, suç işlemek amacıyla harekete geçip de nihai amacına ulaşamayan kişilerin yargılanabileceği bir suçtur. Teşebbüs suçları, tamamlanmış suçlardan farklı olarak daha hafif cezalarla cezalandırılır. Ancak bazı suçlar teşebbüs halinde işlendiğinde ceza verilmez. Bu nedenle, suçun teşebbüs haliyle ilgili özel durumları bilmek ve kanunları doğru anlamak önemlidir.