Çocuk suçlular, Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre özel koruma altında olan bireylerdir. Türk Ceza Kanunu’nda çocuk suçluların yargılanması ve cezalandırılması süreçlerinin belirlenmesi amacıyla Ulusal Birlik ve İşbirliği Komitesi tarafından 27.2.2005 tarihinde kabul edilen Avrupa Konseyi Ceza Hukuku İlkeleri uyarınca “Çocuk Suçluların Kamuya Zarar Veren Suçlarına İlişkin Hukuki ve İdari Koruma Tedbirleri” adı altında bir mevzuat geliştirilmiştir.
Bu mevzuat çerçevesinde çocuk suçlulara uygulanan yaptırımlar, çocuğun suçunun niteliğine ve yaşı göz önüne alınarak belirlenir. Burada amaç, çocuğun suç işlemeyi sürdüremeyeceği şekilde eğitim, rehabilite ve koruma tedbirleri uygulayarak toplum içinde yeniden sosyal ve ahlaki olarak bütünleşmesini sağlamaktır.
Türk Ceza Kanunu’na göre çocuk suçlulara uygulanan yaptırımlar şu başlıklar altında incelenebilir:
1. Eğitim ve Rehabilitasyon Programları: Çocuk suçluların sosyal ve ahlaki gelişimlerini desteklemek amacıyla eğitim ve rehabilite programları uygulanır. Bu programlar çocuğun sosyal becerilerini geliştirme, sorumluluk duygusunu artırma ve suç işleme eğilimini azaltma amacı taşır.
2. Koruma Tedbirleri: Çocuk suçlu, yargılandığı süreçte ve sonrasında fiziksel, duygusal ve cinsel istismarlara karşı korunma hakkına sahiptir. Bu nedenle çocuk suçlulara, gerekirse barınma, sağlık ve eğitim gibi alanlarda koruma tedbirleri uygulanır.
3. Toplum Hizmetleri: Çocuk suçlu, suçunu affettirici nitelikte bir toplum hizmetinde bulunabilir. Örneğin, kamu kurumlarında veya toplum faydası sağlayan projelerde gönüllü olarak çalışabilir.
4. Hapis Cezası: Türk Ceza Kanunu’na göre çocuk suçlulara hapis cezası verilebilir. Ancak bu cezalar, suçun niteliğine bağlı olarak belirli sınırlamalara tabidir. Çocuk suçlunun cezası, cezaevi yerine çocuk koruma kurumları gibi daha uygun rehabilitasyon merkezlerinde infaz edilir.
5. Cezaların Kaldırılması: Kanun tarafından belirlenen bazı hallerde çocuk suçlunun cezası tamamen veya kısmen kaldırılabilir. Bu durumlar, çocuğun sosyal uyumunu sağlaması, suça iten sebeplerin ortadan kalkması, pişmanlık ve toplumun güvenliği gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir.
Türk hukuk sistemi, çocuk suçluların insan haklarına saygılı bir şekilde yargılanmasını ve cezalandırılmasını sağlamak amacıyla uluslararası sözleşme ve standartları dikkate almaktadır. Böylece çocuk suçlular, suç işlemeyi bırakarak toplum içinde yeniden faydalı bireyler haline gelebilmektedirler. Ancak burada önemli olan nokta, çocuk suçluların rehabilitasyonuna ve topluma yeniden kazandırılmasına odaklanmak ve cezalandırmaktan ziyade eğitim ve destek vermektedir.