Ticari sözleşmelerde uyuşmazlıkların çözümü, çoğunlukla mahkemelerde dava açma süreci üzerinden gerçekleşirken, aynı zamanda alternatif çözüm yolları da mevcuttur. Bu alternatif çözüm yolları başvurulması durumunda, tarafların zaman ve maliyet açısından tasarruf sağlaması, hızlı bir çözüm bulunması ve ticari ilişkilerin devamının sağlanması gibi avantajlar sunmaktadır.
1. Arabuluculuk: Arabuluculuk, taraflar arasında anlaşmazlık yaşandığında tarafsız bir üçüncü kişinin (arabulucu) yardımıyla karşılıklı uzlaşma sağlanmasını hedefleyen bir çözüm yöntemidir. Arabuluculuk, ticari anlaşmazlıklarda sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Taraflar, arabulucuyu seçebilir ve anlaşmazlığın çözümü için toplantılar yaparlar. Arabuluculuk sürecinde, arabulucunun ortaya koyduğu öneriler ve görüşmeler sonucunda taraflar arasında bir uzlaşma sağlanabilir. Arabuluculuk prosedürü, Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu (HUAK) hükümlerine tabidir.
2. Tahkim: Tahkim, tarafların anlaşmazlıklarını bağlayıcı bir şekilde üçüncü bir kişi (hakem) tarafından çözüme kavuşturulduğu bir alternatif çözüm yoludur. Taraflar, anlaşmazlık durumunda anlaşarak tahkim sözleşmesi yaparlar ve hakemlerin belirlenmesi, duruşma tarihleri gibi konularda kararlar alırlar. Taraflar, tahkim yolunu seçerek ticari sırlarının gizliliğini koruyabilir, uzman kişilerce çözüme yönelik kararlar alınabilir ve uluslararası tahkimde davanın nerede sonuçlanacağına kendileri karar verebilirler.
3. Uzlaşma: Uzlaşma, tarafların anlaşmazlığı kendi aralarında çözmelerini sağlayan bir yöntemdir. Taraflar, avukatları aracılığıyla bir uzlaşma protokolü oluştururlar ve anlaşmazlığı çözmek üzere görüşmeler yaparlar. Uzlaşma sürecinde, taraflar taleplerini ve beklentilerini dile getirirler ve karşılıklı olarak uzlaşma noktaları ararlar. Uzlaşma, mahkeme sürecine oranla daha hızlı ve maliyet açısından daha uygun bir çözüm yoludur.
4. Adli Sulh: Taraflar, anlaşmazlık konusunda doğrudan yargısal makamlara başvurarak, anlaşmazlığın çözülmesi için adli sulh yolunu tercih edebilirler. Tarafların taleplerini mahkemeye sunması ve mahkemece belirlenen prosedüre göre sürecin yürütülmesi sonucunda adli sulh sağlanabilir.
Uyuşmazlıkların alternatif çözüm yollarından herhangi birini seçebilmek için, tarafların önceden anlaşmalı olması veya anlaşmazlığın meydana gelmesi sonrasında ortak bir karar almaları gerekmektedir. Bu alternatif çözüm yolları sayesinde taraflar, karmaşık ve uzun süren mahkeme süreçlerinden kaçınabilir ve daha hızlı, etkili ve maliyet açısından avantajlı bir şekilde anlaşmazlık çözümüne ulaşabilirler.
Ancak, her alternatif çözüm yolunun kendine özgü kuralları ve prosedürleri bulunmaktadır. Bu nedenle, uyuşmazlık durumunda tarafların bir hukuk profesyonelinden hukuki destek alması önemlidir. Hukuk sistemine hakim olmayan kişilerin eksik veya yanlış bilgilerle hareket etmesi, çözüm sürecini olumsuz etkileyebilir ve sonuçların istenilen şekilde oluşmasını engelleyebilir.