Ticari sözleşmeler, işletmeler arasında işbirliği yapma ve iş ilişkilerini düzenleme amacı taşıyan önemli belgelerdir. Ancak bazen ticari sözleşmelerde mülkiyet haklarının ihlal edilmesi durumlarıyla karşılaşmak mümkündür. Bu gibi durumlarda işletmeler ve ticari faaliyetler, sözleşmenin sağlamış olduğu koruma mekanizmaları ile desteklenir ve mülkiyet haklarının korunması sağlanır. Peki, ticari sözleşmede mülkiyet haklarının ihlali durumunda nasıl hareket edilmelidir?
Öncelikle, mülkiyet hakkının ihlal edilip edilmediğinin tespit edilmesi gerekmektedir. Sözleşmeye uygun olarak teslim edilmesi gereken bir malın eksik veya hatalı olarak teslim edilmesi, sözleşmenin ihlali olarak kabul edilebilir. Aynı şekilde, sözleşme gereği kullanılan marka, patent veya telif hakkının izinsiz kullanılması gibi durumlar da mülkiyet hakları ihlali olarak değerlendirilebilir.
Mülkiyet hakkı ihlali durumunda, öncelikle ihlalin tespit edilmesi ve kanıtlanması önemlidir. İhlal durumu belirlendiğinde, taraflar arasında anlaşmazlık çözümlenebilir. Bu aşamada sözleşme hükümlerine ve sözleşme ihlali durumunda öngörülen tedbir ve çözüm yollarına bakılmalıdır. Sözleşme, genellikle ihlalin tazminat ödenmesini veya sözleşmenin feshini öngörebilir. Ancak, bazen sözleşme hükmü ihlalin giderilebilmesi için özel bir yol da öngörebilir. Örneğin, hatalı malın düzeltilmesi veya eksik malın tamamlanması gibi.
Taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa, mülkiyet hakkının ihlal edildiği durumda mahkemeye başvurulabilir. Türk hukuk sisteminde, ilgili mahkemede dava açmadan önce taraflar arasında arabuluculuk yoluna başvurulması gerekmektedir. Arabuluculuk, taraflar arasındaki anlaşmazlığın giderilmesi amacıyla tarafsız bir kişinin yönlendirmesiyle gerçekleşen bir uzlaşma sürecidir. Taraflar bu süreçte anlaşmazlıklarını çözmeye çalışır, anlaşmaya varamazlarsa dava açma hakkını elde ederler.
Dava açıldığında, mahkeme ilgili delilleri toplayacak ve tarafların iddia ve savunmalarını dinleyecek. Sözleşmenin ihlal edildiği durumda, mahkeme tarafların uğradıkları zararın karşılanmasına hükmedebilir. Bunun yanı sıra, sözleşmenin tamamlanması gereken bir aşaması varsa, mahkeme eksik kalan kısmın tamamlanmasına da karar verebilir. Bu noktada, mahkeme kararlarının icra edilebilirliği de önemli bir husustur. Zira mahkeme kararlarının icra edilebilmesi için kendiliğinden icra kuvveti taşıması gerekmektedir. Aksi halde, kararın icra edilebilmesi için ilamlının infazı amacıyla icra takibi başlatılması gerekmektedir.
Sonuç olarak, ticari sözleşmelerde mülkiyet haklarının ihlali durumunda, öncelikle ihlal tespit edilmeli ve yasal düzenlemelerin sağlamış olduğu tedbir ve çözüm yollarına başvurulmalıdır. Taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa, mahkemeye başvurulabilir ve arabuluculuk yoluna gidilmelidir. Mahkeme kararıyla ihlal giderilebilir ve tazminat talep edilebilir. Ancak, mahkeme kararlarının icra edilebilirliği de önemlidir ve kararın icra edilebilmesi için ilamlının infazı için icra takibi başlatılması gerekebilir.