Ticari sözleşmelerde işçi ve işveren arasındaki iş sözleşmeleri, belirli nedenlerle sona erebilir. Bu nedenler, işçinin isteğiyle veya işverenin inisiyatifiyle sona erebilir. İş sözleşmelerinin sona erme şekilleri, Türk İş Kanunu’nda belirlenmiş olup, işçi ve işverenin haklarının korunması için önem arz etmektedir.

İşçinin İsteğiyle Sona Eren İş Sözleşmeleri

1. İstifa: İşçi, işverene yazılı olarak istifasını bildirdiğinde iş sözleşmesini sona erdirebilir. Bu durumda, işçinin işten ayrılma iradesi açıktır ve işverenin kabul etmesi gerekmez. Ancak, işçinin bir süre daha çalışma yükümlülüğü söz konusu olabilir.

2. İşveren Tarafından Kabul Edilen İstifa: İşçinin istifasını verdiği durumlarda, işveren de işçinin istifasını kabul edebilir ve iş sözleşmesinin sona erdiğini onaylayabilir. Bu durumda, işçiyle işveren arasında herhangi bir uyuşmazlık çıkmaz.

3. Emeklilik: İşçi, yaşlılık, malullük veya ölüm nedeniyle emekli olmak isteyebilir. Bu durumda, iş sözleşmesi emekliliğin gerçekleşmesiyle otomatik olarak sona erer.

İşverenin İnisiyatifiyle Sona Eren İş Sözleşmeleri

1. İşten Çıkarma: İşveren, belirli yasal prosedürleri takip ederek, işçiyi işten çıkartabilir. İşten çıkarma, genellikle işçinin disiplin suçları veya performans problemleri nedeniyle gerçekleşebilir. Ancak, İş Kanunu’nda belirli durumlarda işçinin iş sözleşmesini feshetme hakkı bulunmaktadır.

2. İşçinin Haklı Nedenle İstifa Etmesi: İşçi, işverenin belirli yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda iş sözleşmesini haklı bir nedenle sona erdirebilir. Örneğin, maaşların zamanında ödenmemesi, çalışma koşullarının insan onuruna uygun olmaması gibi durumlar işçinin haklı nedenle istifa etmesine yol açabilir.

3. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesinin Sona Erme Süresi: Belirsiz süreli iş sözleşmelerinde, işveren işçinin iş sözleşmesini haklı neden göstermeden fesih etmek istiyorsa, İş Kanunu’nda belirli bir süreye uymak zorundadır. Bu süre, işçinin işyerinde çalıştığı süreye bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

4. İş Sözleşmesinin Süre Dolması: İşçi ile işveren arasında yapılan iş sözleşmesi, belirli bir süre için yapılmışsa, bu sürenin dolmasıyla otomatik olarak sona erer. Sözleşmede süre uzatma seçeneği mevcut ise, taraflar bu süre dolmadan önce anlaşarak sözleşmeyi uzatabilirler.

Bu noktada, işçinin iş sözleşmesinin nasıl sona erdiği önemlidir. Zira haklı olmayan bir şekilde yapılan fesihlerde işçi, işveren tarafından tazminat ödenmesi için mahkemeye başvurma hakkına sahiptir. Bu nedenle, işçi ve işveren arasında olası uyuşmazlıkların önlenmesi ve çözüme kavuşturulması adına, yasalara uygun davranmak büyük önem taşımaktadır.