Franchise veya lisans anlaşmaları, bir işletmenin ticaret faaliyetlerini başka bir kişi veya kuruluşa hakkını vererek genişletmesini sağlayan bir sözleşme türüdür. Franchise veya lisans veren taraf, işletme modelini, marka adını, iş süreçlerini ve bilgi birikimini kullanma hakkını, bunun karşılığında da bir bedel veya kâr payı talep eder.

Franchise veya lisans anlaşmaları, Türk Hukuku’nda Ticaret Hukuku ve Fikri Mülkiyet Hukuku alanlarında yer alır. Bu tür anlaşmalar, sözleşme özgürlüğü ve serbest rekabet ilkesi gözetilerek düzenlenir. Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) özel hükümler ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu Genel Hükümler Kanunu’nda yer alan hükümler çerçevesinde düzenlenen franchise veya lisans anlaşmaları, işletme sahibi ve franchisor/ lisans veren arasında yapılır.

İşte franchise veya lisans anlaşmalarının yapılması ve içeriği hakkında detaylı bilgiler:

1. Türk Ticaret Kanunu’na göre franchise veya lisans anlaşmaları, yazılı şekilde yapılmalıdır. Prensip olarak sözlü anlaşmalar geçerli değildir. Anlaşma metni taraflarca imzalanarak, teatis ve ispat açısından önem taşır.

2. Anlaşmanın içeriği, tarafların özel hükümlerle değištirmemesi şartıyla Türk Ticaret Kanunu’nun genel hükümleri çerçevesinde serbestçe belirlenebilir. Franchise veya lisans verene belirli bir marka veya işaretin kullanma hakkı tanıyabilir.

3. Anlaşmanın süresi, tarafların serbest iradeleri doğrultusunda belirlenir. İstisnai olarak, franchise veren/lisans veren, anlaşmanın süresini sınırlı olarak düzenleyebilir. Süre sonunda, taraflar arasında anlaşmanın yenilenip yenilenmeyeceğine dair bir opsiyon söz konusu olabilir.

4. Franchise veya lisans anlaşmalarında, tarafların hak ve yükümlülükleri açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Franchise/lisans alan kişi veya kuruluş, lisans süresince belirli bir coğrafi bölgede faaliyet gösterebilir. Franchise/ lisans veren taraf, genellikle belirli bir eğitim ve danışmanlık hizmeti sunar.

5. Anlaşmaya ilişkin bedel ve ödeme koşulları, tarafların mutabakatı doğrultusunda belirlenir. Genellikle, franchise alan kişi veya kuruluş, marka kullanma hakkı için bir başlangıç ücreti ve ardından düzenli olarak bir kâr payı veya lisans ücreti öder.

6. Anlaşmanın sona erdirilmesi ve fesih hükümleri de önem taşır. Taraflar, yazılı bildirimle ve belirlenen bir süre içinde anlaşmayı sona erdirebilir. Ancak, anlaşmanın erken fesih edilmesi durumunda, tarafların cezai müeyyidelerinin ve tazminat haklarına ilişkin düzenlemelerin yapılması önemlidir.

7. Franchise veya lisans anlaşmalarıyla ilgili uyuşmazlıkların çözümü, Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan hükümler çerçevesinde yapılır. Taraflar, uyuşmazlıkların çözümü için öncelikle arabuluculuk veya tahkim yoluyla anlaşmaya varmayı tercih edebilir.

Franchise veya lisans anlaşmaları, hem franchise/lisans veren hem de franchise/lisans alan için bir dizi avantaj sağlar. Franchise veren/lisans veren, markasını genişleterek daha fazla pazara ulaşırken, franchise/ lisans alan kişi veya kuruluş, iş modeli ve markadan faydalanarak daha hızlı büyüme ve karlılık elde edebilir. Ancak, franchise veya lisans anlaşmalarında tarafların hak ve yükümlülüklerini dikkatlice belirlemeleri ve yazılı sözleşmeyle belgelemeleri önemlidir.

Bu bilgilendirme, franchise veya lisans anlaşmaları hakkında genel bir bilgi sunmak için hazırlanmıştır ve her duruma özel hukuki tavsiye veya danışmanlık niteliği taşımamaktadır. Franchise veya lisans anlaşması yapmayı düşünen tarafların, uzman bir hukuk danışmanıyla iletişime geçmesi ve duruma özel hukuki tavsiye alması önemlidir.