Tapu kaydında hisseli maliklerin hakları, bir taşınmaz mala birden fazla kişinin sahip olması durumunda, bu kişilerin haklarını ve sorumluluklarını düzenleyen yasalara dayanmaktadır. Hisseli mülkiyet, taşınmaz malın tamamına sahip olma hakkının birden fazla kişiye ait olduğu bir mülkiyet biçimidir. Türk hukuk sisteminde hisseli mülkiyet düzenlemeleri, Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) yer alan mülkiyet hükümleri ile belirlenmiştir.
Hisseli mülkiyet, tapuda kayıtlı olan hisse oranlarına göre düzenlenmektedir. Örnek olarak, bir taşınmazın tapusu 4 eşit paylı şekilde birden fazla kişinin üzerine ise, her hissedarın taşınmaz mülkiyetinin dörtte birini temsil eden bir payı bulunmaktadır.
Hisseli maliklerin hakları şunlardır:
1. Mülkiyet Hakkı: Tüm hisseli maliklerin, taşınmaz mal üzerinde eşit oranda malikiyet hakkına sahip olduğu kabul edilir. Her bir hissedar, taşınmaz malın tamamına değil, sahip olduğu hisseye sahip olur. Hisseli malikler, taşınmazı kullanma, gelirlerinden faydalanma, payına düşen kullanma yetkisini kullanma ve tasarruf etme hakkına sahiptir.
2. Kullanma Hakkı: Hisseli malikler, taşınmazı kullanma hakkına sahiptir. Ancak, ortaklık ilişkisi nedeniyle malın korunması ve ortak çıkarların gözetilmesi amacıyla kullanma hakkı sınırlanabilir. Örneğin, taşınmazın ortak kullanım alanları veya diğer maliklerin rahatsız edilmemesi gibi nedenlerle kullanma hakkı kısıtlanabilir.
3. Gelirlerden Yararlanma Hakkı: Taşınmazın gelirlerinden yararlanma hakkı da hisseli maliklere aittir. Örneğin, taşınmaz mal üzerinde yapılan bir kira sözleşmesi varsa, bu gelirler hissedarlar arasında paylaşılır.
4. Ortaklık Yükümlülüğü: Hisseli malikler, taşınmazın bakım ve onarımı için gerekli harcamaları yapma yükümlülüğüne sahiptir. Ortaklık yükümlülükleri arasında vergilerin, sigortaların ve benzeri masrafların da ödenmesi bulunmaktadır. Bu yükümlülükler, sahip olunan hisse oranına göre paylaştırılır.
5. Mal Paylaşımı: Hisseli malikler, taşınmazın isterlerse ortaklık ilişkisini sona erdirebilirler. Bu durumda mal paylaşımı yapılır. Hisseli maliklerin anlaşması veya mahkeme kararı ile taşınmaz mal paylaştırılabilir. Paylaşım sonucu hissedarlar, kendi paylarına düşen maliklik hakkını başka bir taşınmaz üzerinde kullanabilirler.
Hisseli malikler, ortaklık ilişkilerini düzenleyen yazılı bir ortaklık sözleşmesi yapabilirler. Ortaklık sözleşmesinde, taşınmazın nasıl kullanılacağı, gelirlerin nasıl paylaşılacağı, ortaklık giderlerinin nasıl karşılanacağı gibi konular belirlenebilir. Ortaklık sözleşmesi, hisseli malikler arasında anlaşmazlık yaşanması durumunda, uyuşmazlıkların çözümünde de referans olacaktır.
Sonuç olarak, hisseli maliklerin tapu kaydında belirtilen haklarının yanı sıra, TMK ve diğer ilgili yasalar tarafından tanınan hak ve yükümlülükler de bulunmaktadır. Hisseli mülkiyet, mülkiyetin diğer şekillerine göre daha karmaşık bir mülkiyet biçimidir ve hissedarların hak ve sorumluluklarının belirlenmesi için hukuki danışmanlık almak önemlidir. Bu içerikte verilen bilgiler genel hatlarıyla hisseli maliklerin haklarını açıklamakla birlikte, dava konusu olabilecek özel durumlar ve ayrıntılar için profesyonel bir hukukçudan destek almak önemlidir.