Şirketlerin etkin ve verimli bir şekilde yönetilebilmesi için kurumsal yönetim ilkeleri oldukça önemlidir. Kurumsal yönetim ilkeleri, şirketlerin faaliyetlerini şeffaf, hesap verebilir ve etik bir şekilde yürütmelerini sağlar. Bu ilkeler aynı zamanda şirketlerin sürdürülebilirliklerini artırır, paydaşları arasında adil bir dengenin sağlanmasına yardımcı olur ve hukuki açıdan etkilidir. Türk Hukuk Sistemi’nde kurumsal yönetim ilkeleri, Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) tarafından belirlenen TKYD Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde uygulanmaktadır.
1. Şeffaflık ve hesap verebilirlik: Kurumsal yönetim ilkelerine göre şirketler, tüm bilgilerini ve faaliyetlerini şeffaf bir şekilde paydaşlarıyla paylaşmalıdır. Şirketler, finansal raporlarını düzenli olarak açıklamalı, iç kontrol mekanizmalarını oluşturmalı ve denetim süreçlerini sıkı bir şekilde uygulamalıdır. Ayrıca, şirketlerin yönetim kurulları, paydaşlarının katılımı ve temsilini sağlamak için çeşitli iletişim ve bilgilendirme yöntemlerini kullanmalıdır.
2. Yönetim Kurulu ve bağımsız üyeler: Yönetim Kurulu, şirketin stratejik kararlarını alır ve şirketin tüm faaliyetlerini denetler. Kurumsal yönetim ilkeleri gereği, yönetim kurullarında bağımsız üyelerin var olması önemlidir. Bağımsız üyeler, şirketin çıkarlarına bağımsız bir gözle bakar ve yönetim kurulunda çoğunluğu elde etmek suretiyle tarafsız bir yönetim yapısını sağlar.
3. Şirket pay sahiplerinin hakları: Şirket pay sahipleri, şirketin yönetimine katılım hakkına sahiptir ve pay sahiplerinin eşit haklara sahip olması gerekmektedir. Pay sahiplerinin hakları, şirket şartnamesi ve yönetmelikler tarafından belirlenen şekilde korunmalıdır.
4. Denetim ve iç kontrol: Şirketlerin, faaliyetlerini denetlemek üzere etkili bir iç kontrol sistemi kurmaları gerekmektedir. İç kontrol sistemleri, şirketin varlıklarını koruma, finansal raporlama süreçlerini güvence altına alma ve yasalara uygunluk açısından önemlidir. Bu nedenle, iç kontrol mekanizmaları şirketlerin kurumsal yönetim ilkeleriyle uyumlu bir şekilde çalışmasını sağlar.
5. Paydaş ilişkileri: Kurumsal yönetim ilkelerine göre şirketler, paydaşlarıyla adil ve dengeli ilişkiler geliştirmelidir. Paydaşlar arasında çalışanlar, müşteriler, tedarikçiler, devlet kurumları ve toplum bulunmaktadır. Şirketler, paydaşlarına karşı sorumluluklarını yerine getirmeli ve tüm paydaşlarının çıkarını gözetmelidir.
Kurumsal yönetim ilkeleri, şirketlerin hukuki açıdan etkin bir şekilde yönetilmesini sağlar. Bu ilkeler, halka açık şirketler için yasal düzenlemelerle desteklenir. Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümleri, şirketlerin ve yönetim kurullarının kurumsal yönetim ilkelerini uygulamasını zorunlu kılar.
Sonuç olarak, kurumsal yönetim ilkeleri şirketlerin etkin ve verimli bir şekilde yönetilmelerini sağlar. Bu ilkeler, şeffaflık, hesap verebilirlik, bağımsız üyeler, pay sahiplerinin hakları, denetim ve iç kontrol, paydaş ilişkileri gibi temel prensiplere dayanmaktadır. Şirketlerin kurumsal yönetim ilkelerine uyum sağlamaları, hem şirketin sürdürülebilirliğini artırır hem de paydaşları arasında adil bir dengenin sağlanmasına yardımcı olur. Türk Hukuk Sistemi’nde, bu ilkelerin uygulanmasını sağlamak amacıyla bazı yasal düzenlemeler bulunmaktadır ve şirketler bu düzenlemelere uygun olarak faaliyet göstermek zorundadır.