Denetleme kurulu, Türk Ticaret Kanunu (TTK)’na göre anonim şirketler ile sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde zorunlu bir kuruldur. Denetleme kurulu, şirketin işleyişini ve kaynaklarının doğru ve etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla oluşturulan bir organ olarak faaliyet gösterir. Bu yazıda, denetleme kurulu üyelerinin seçimi üzerine detaylı bir açıklama yapılacaktır.
Denetleme kurulu üyelerinin seçimi, şirketin genel kurulu tarafından gerçekleştirilir. Genel kurul, şirketin hissedarlarından oluşur ve belirli periyodik aralıklarla toplanarak önemli kararları alır. Denetleme kurulu üyeleri, genel kurul tarafından şirketin ortakları arasından seçilir. TTK’da, denetleme kurulu üyelerinin seçimine ilişkin belirli kurallar ve prosedürler yer almaktadır.
Öncelikle, denetleme kurulunda kaç üyenin olacağına karar verilir. TTK’ya göre, denetleme kurulu üç ile beş üyeden oluşur. Şirketin aktif büyüklüğüne, faaliyet gösterdiği sektöre ve özel durumlarına bağlı olarak denetleme kurulu üye sayısı belirlenir. Genel kurul, denetleme kurulu üye sayısını belirleyerek bir karar alır.
Denetleme kurulu üyeleri, genel kurulda oy çokluğu ile seçilir. TTK’ya göre, denetleme kurulu üyelerinin en az yarısı bağımsız olmalıdır. Bağımsız denetleme kurulu üyeleri, şirketin yönetimi veya kontrolü altında olmayan, bağımsızlık kriterlerini sağlayan kişilerdir. Genel kurul, bağımsız denetleme kurulu üyelerini belirlerken, bu kişilerin bağımsızlık kriterlerine uygun olduğunu dikkate almalıdır.
Denetleme kurulu üyelerinin seçimi için adaylık süreci de önemlidir. Öncelikle, aday olacak kişilerin genel kurula bir öneri sunması gerekmektedir. Şirketin ortaklarının, adaylık sürecini başlatabilecekleri gibi şirket yönetimi veya denetleme kurulu üyeleri de aday önerilerinde bulunabilir. Adaylar, genel kurulda kendilerini ve denetleme kurulu üyesi olma motivasyonlarını tanıtmak amacıyla bir sunum yaparlar ve ortakların oyları ile seçilirler.
Denetleme kuruluna seçilen üyelerin görev süresi, genel kurul kararı ile belirlenir. TTK’ya göre, denetleme kurulu üyeleri genellikle dört yıl süreyle görev yaparlar. İlk seferde seçilen denetleme kurulu üyelerinden biri, iki yıl görev yapmak üzere çekilebilecek şekilde görev süreleri farklı olabilir. Bu durum, üyelerin aynı anda görev süresinin dolmamasını ve kurulun sürekli ve etkin bir şekilde çalışmasını sağlayacak bir düzenlemeyi amaçlar.
Sonuç olarak, denetleme kurulu üyelerinin seçimi, şirketin genel kurulu tarafından gerçekleştirilir. Üyelerin sayısı belirlendikten sonra adaylık süreci başlar ve genel kurulda adaylardan biri seçilir. Denetleme kurulu üyelerinin bağımsızlık kriterlerine dikkat edilerek seçilmesi ve belirlenen görev süreleri boyunca şirketin hesaplarını ve işleyişini doğru bir şekilde denetlemeleri önemlidir. Bu şekilde şirketler, şeffaf ve etik bir yönetişim anlayışına uygun bir yapıya sahip olurlar.