Şirketlerde denetim, şirketin mali kaynaklarının, varlıklarının ve operasyonlarının yasalara, düzenlemelere ve şirket içi politikalara uygun şekilde yönetildiğini doğrulama sürecidir. Bu süreç, şirket içinde işleyişin şeffaflığını artırmak, finansal raporlama sürecini güçlendirmek, varlık değerlerinin korunmasını sağlamak, iç kontrol sistemlerinin etkinliğini değerlendirmek, yasalara ve düzenlemelere uyumu denetlemek ve paydaşların güvenini artırmak amacıyla gerçekleştirilir.
Denetimler, genellikle bağımsız denetim firmaları tarafından gerçekleştirilen ve denetim yaptıkları şirketin finansal tablolarının doğru ve dürüst bir şekilde hazırlandığını, finansal işlemlerin yasaya ve şirket içi politikalara uygun şekilde yürütüldüğünü ve şirketin faaliyet gösterdiği sektöre yönelik düzenlemelere uyum sağladığını doğrulama sürecidir.
Türk Ticaret Kanunu’na göre, şirketlerin mali tablolarını denetlemek ve uygunluğunu değerlendirmek için kaynaklara ve yetkilere sahip bir denetçi atamaları zorunludur. Denetçiler, kamuoyunun güvenini artırmak ve şirketin finansal performansının ve süreçlerinin doğruluğunu sağlamak için bu görevi üstlenirler.
Denetçilerin şirketlerdeki rolü aşağıdaki gibi özetlenebilir:
1. Finansal Raporlama: Denetçiler, şirketin finansal tablolarının doğruluğunu ve güvenilirliğini değerlendirir. Şirketin kaynaklarının ve borçlarının doğru bir şekilde gösterilmesini sağlarlar.
2. İç Kontrol Sistemleri: Denetçiler, şirketin iç kontrol sistemlerinin etkinliğini değerlendirir ve iyileştirme önerileri sunar. Şirket içindeki varlık koruma politikalarını ve risk yönetimi süreçlerini denetler.
3. Yasalara ve Düzenlemelere Uyum: Denetçiler, şirketin faaliyet gösterdiği sektöre ve Türk Ticaret Kanunu’na uyum sağladığını kontrol eder. Yasalar ve düzenlemeler ile uyumluluk konusunda şirketin eksikliklerini belirler ve düzeltici eylem planları önerir.
4. Şeffaflık ve Kamu Güveni: Denetçiler, şirketin faaliyetlerinin şeffaflığını artırmak amacıyla finansal tabloların, yönetim raporlarının ve diğer bilgilerin doğruluğunu kontrol eder. Bu, kamu güvenini ve paydaşların güvenini artırır.
Denetim süreci, denetim firmasının yürüttüğü belirli aşamalardan oluşur. Bunlar, planlama, risk değerlendirmesi, iç kontrol değerlendirmesi, testler, sonuçların değerlendirilmesi ve raporlama gibi aşamaları içerir.
Denetim sonunda, denetçi, şirkete bir denetim raporu sunar. Bu raporda, denetim sürecinin sonuçları, şirketin finansal durumu ve iç kontrol sistemleri hakkında belirli görüşler ve tavsiyeler yer alır.
Sonuç olarak, şirketlerde denetim ve denetçilerin rolü, şirketin mali kaynaklarının doğru yönetildiğini, iç kontrol sistemlerinin etkin olduğunu ve yasalara uyumun sağlandığını doğrulamaktır. Bu süreç, şirketlerin şeffaflığını ve güvenilirliğini artırırken, paydaşlar için de güvenilir bilgi sağlar.