Kiraya verenin kira bedelini artırma, Türk Hukuk Sistemi’nde bazı şartlara tabidir. Bu şartlar, Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu gibi ilgili kanunlarda belirtilmiştir. Kiraya verenin kira bedelini artırma hakkını kullanabilmesi için aşağıdaki şartlar gerçekleşmelidir:
1. Sözleşmenin Süresi Dolmadan Önce Yapılan Anlaşmalar:
Taraflar, kira sözleşmesi yaparken, sözleşme süresi dolmadan kira bedelinde artışa ilişkin anlaşma yapabilirler. Bu durumda kira bedelinin belirlenmesine dair hususlar sözleşmede açık ve net bir şekilde belirtilmelidir. Sözleşme süresi dolduktan sonra ise, tarafların anlaşması gerekmektedir.
2. Kira Artış Oranı İçin Dönemsel Değer Artışı:
Kiralanan taşınmazın değerinin artması durumunda, kiraya verenin kira bedelini artırma hakkı bulunmaktadır. Değer artış oranı, kiracının taşınmazı kullanmaya başladığı tarih ile kira bedelinin artırılacağı tarih arasındaki süre içindeki dönemsel enflasyon oranı ile sınırlıdır. Kiraya veren, kira bedeli artışını belirlerken bu oranı dikkate almalıdır.
3. Kiralanan Taşınmazın İyileştirilmesi:
Kiraya veren, kiralanan taşınmazda iyileştirmeler yaparak, taşınmazın değerini artırırsa kira bedelini artırma hakkına sahiptir. Ancak iyileştirme yapılabilmesi için kiraya verenin kiracıya önceden yazılı olarak bildirimde bulunması gerekmektedir. İyileştirme masrafları, kiraya veren tarafından karşılanır ve kiracının onayı olmadan kiraya rağmen değer artışından dolayı kira bedeli artırılamaz.
4. Kira Bedelinin Talep Edilmesi:
Kiraya verenin, kira bedelinde artış talep etmesi için belirli bir süre vermesi gerekmektedir. Bu süre, en az bir yıl olmalıdır ve talep yazılı olarak yapılmalıdır. Kiracının, artırılan kira bedelini kabul etmemesi durumunda, kiraya veren 30 günlük süre içinde yetkili mahkemeden kira bedelinin artırılması talebi ile dava açabilir.
5. Kiralanan Taşınmazın Niteliğindeki Değişiklikler:
Kiraya verenin, kiralanan taşınmazın niteliğini değiştiren ya da ek hizmetler sunan düzenlemeler yapması durumunda, kira bedelinin artırılması talebinde bulunabilir. Bu durumda da kiraya verenin kiracıya önceden yazılı olarak bildirim yapması gerekmektedir.
Bu şartların yanı sıra, kira bedelinin artırılması talebiyle ilgili süreçlerin kanunda belirlenen şekilde ilerlemesi ve ilgili tarafların kanunda belirtilen şekilde haklarını kullanması gerekmektedir. Aksi takdirde, kira bedelinin artış talebi geçerli sayılmayabilir ve uyuşmazlık çıkmış olabilir.
Sonuç olarak, kiraya verenin kira bedelini artırabilmesi için belirli şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu şartların yerine getirilmesiyle birlikte, kiraya veren kira bedelinde artış talebiyle ilgili süreci başlatabilir ve kiracı da bu talebe karşı haklarını kullanabilir. Bu süreçte, tarafların kanuni haklarını ve süreçleri doğru bir şekilde takip etmeleri önemlidir.