Kira sözleşmesi, bir ev veya iş yerinin sahibi ile kiracı arasında yapılan bir anlaşmadır. Sözleşme süresi sonunda veya belirli bir süre için yapılan kira sözleşmelerinde, kiracının belirli hakları bulunmaktadır. Bu haklar, Türk Hukuk Sistemi’nde kanunlarla belirlenmiştir.
Kira süresinin sona erdiği durumlarda, kiracının hakları şu şekildedir:
1. Oturma Hakkı: Kira süresi sona erdiğinde bile, kiracının evde kalmaya devam etme hakkı bulunmaktadır. Kiracının oturma hakkı, kira süresinin sona ermesinden itibaren 1 yıl süreyle devam eder. Kiracı, bu süre zarfında yeni bir konut bulabilmek için zaman kazanabilir.
2. Veda Süresi: Kiracının kira sözleşmesi sona erdiğinde, evi boşaltması için verilen süreye “veda süresi” denir. Veda süresi, kiracının oturma hakkının sona erdiği tarihten itibaren 1 ay olarak belirlenmiştir. Kiracı, bu süre zarfında evi boşaltmakla sorumludur.
3. Depozito İadesi: Kiracı, kira sözleşmesinin sona erdiği durumlarda, sözleşme süresi boyunca ödediği depozitonun geri verilmesini talep edebilir. Depozito, evin eksiksiz ve hasarsız bir şekilde kiracı tarafından geri teslim edilmesi durumunda iade edilir. Ancak, evin hasarlı veya eksik bir şekilde teslim edilmesi veya kiracının kira bedeli hariç ekstra masraflar ödemesi durumunda depozito üzerinden düşüş yapılabilir.
4. Dönemsel Giderler: Kira sözleşmesinin sona erdiği durumlarda, kiracının dönemsel giderleri ödemekle yükümlü olduğu unutulmamalıdır. Bu giderler, kira süresi boyunca yapılan ödemelerdir ve son faturalarının ödenmesi gerekmektedir. Elektrik, su, doğalgaz gibi faturaların düzenli olarak ödenmesi kiracının sorumluluğundadır.
5. Sözleşme Süresinin Uzatılması: Kiracı, kira sözleşmesinin süresinin sona ermesine yakın zamanda ev sahibi ile görüşerek sözleşmenin süresini uzatma talebinde bulunabilir. Bu durumda, ev sahibi ile anlaşma sağlanması halinde kira sözleşmesi süresi uzatılabilir.
6. Kira Artışı: Kira sözleşmesinin süresi sona erdiğinde, ev sahibi kira bedelinde artış yapma hakkına sahiptir. Ancak, bu artış oranı kanunlarla belirlenmiştir ve enflasyon oranının üzerinde olamaz. Kiracı, kira artış oranını kabul etmezse, ev sahibi mahkemeye başvurarak kira artışını talep edebilir.
Kira sözleşmesinin sona erdiği durumlarda kiracıların hakları yukarıda belirtilen şekilde düzenlenmiştir. Kiracılar, bu haklarını kullanırken ilgili kanun ve düzenlemelere göre hareket etmelidir. Aksi takdirde, hukuki sorunlarla karşılaşma riskiyle karşılaşabilirler. Kiracılar, haklarını korumak ve mahkeme süreciyle uğraşmamak için sözleşme süresi boyunca evi iyi kullanmak, düzenli bakım yapmak ve eksiksiz bir şekilde teslim etmek konularında dikkatli olmalıdır.