Kira sözleşmelerinde, ev sahibinin evi geri alma hakkı, müstakil bir madde olarak belirtilmektedir ve bu durum, “mülkiyet hakkının kullanımı” başlığı altında düzenlenmektedir. Türk Hukuk Sistemi’nde bu hakkın kullanımı, belirli şartlara tabii olup, kiralayanın ya da kiracının haklarının korunmasını sağlamak amacıyla uygulanmaktadır.
Genel olarak, ev sahibinin evi geri alma hakkı “tahliye hakkı” olarak da adlandırılmaktadır. Bu haktan faydalanabilmek için ise belirli koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. İlgili koşullar kira sözleşmesinin süresi, kiracının malik tarafından kullanılma zorunluluğu gibi faktörlere bağlı olabilir. Aşağıda bu koşulları detaylı bir şekilde anlatacağım.
1. Kira Sözleşmesinin Süresinin Bitimi: Ev sahibi, eğer kira sözleşmesinde belirtilmiş olan süre sonunda evini geri almak istiyorsa, kiracıya önceden bildirimde bulunmak zorundadır. Kira sözleşmesinde belirli bir süre belirtilmişse, bu süre sonunda ev sahibi tahliye hakkını kullanabilir. Ancak, kira süresi sona erdikten sonra dahi kiracının taşınma sürecini tamamlaması için makul bir süre tanınması gerekmektedir.
2. Kiracının Malik Tarafından Kullanılma Zorunluluğu: Ev sahibi, kira sözleşmesi süresi bitmeden önce evini kiracıdan geri almak isteyebilir, eğer bu durumu haklı gösterecek bir sebep mevcutsa. Örneğin, ev sahibi veya birinci derece akrabaları, kendi mesken ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kiracının oturduğu evi geri alabilirler. Buna “malik kullanma zorunluluğu” denir ve geri alma talebi, sulh mahkemesi aracılığıyla gerçekleştirilir.
3. Önemli Sebep: Ev sahibi, kira sözleşmesi süresi dolduğunda veya kiracının malik kullanma zorunluluğu şartının gerçekleşmediği durumlarda dahi, kira sözleşmesini feshetmek için haklı bir sebep sunabilir. Önemli sebep, genellikle kiracının sözleşme şartlarını ihlal etmesi ile ilgili olabilir. Örneğin, kira bedelini zamanında ödememek, evin bakımını yapmamak veya komşulara rahatsızlık vermek gibi durumlar kiracının sözleşmeyi ihlal ettiği kabul edilir ve ev sahibine tahliye hakkını kullanma olanağı tanır.
Bu noktada, kira sözleşmesine taraf olan tarafların haklarının korunması büyük önem taşır. Ev sahibinin tahliye hakkını kullanmadan önce, kiracının durumu ve varsa haklı gerekçelerinin sulh mahkemesi tarafından dikkate alınmasına izin verilir. Bu şekilde, kiracının hakları korunarak adil bir karar verilir.
Sonuç olarak, Türk Hukuk Sistemi’nde ev sahibinin evi geri alma hakkı, belirli şartların yerine getirilmesiyle mümkün olmaktadır. Kira sözleşmesinin süresi bitimi, malik kullanma zorunluluğu veya önemli bir sebebin mevcudiyeti ev sahibine tahliye hakkını kullanma olanağı tanır. Ancak, kiracının haklarının korunması amacıyla tartışmalı durumlar sulh mahkemeleri tarafından çözüme kavuşturulur ve adil bir karar alınır.