Kamu malı olan eserlerde telif hakkı nasıl işler?


Türkiye’de telif hakkı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) tarafından düzenlenmektedir. Telif hakkı, bir eser üzerinde yaratıcılık kullanılarak meydana getirilen her türlü fikir ve sanat ürününün sahibinin mülkiyet hakkını koruma altına alan bir hukuki kavramdır. Herhangi bir fikir veya sanat eseri, ilgili kanun kapsamına girebilmek için orijinal bir nitelik taşımalı ve somut bir şekilde ifade edilmelidir.

Kamu malı, telif hakkının devlete veya kamu kurumlarına ait olduğu durumu ifade eder. Kamu malı olabilen eserler ise genellikle devletin veya kamu kurumlarının telif hakkından feragat ettiği veya dolaylı olarak kamu yararına hizmet ettiği için koruma süresi sona ermiş olan eserlerdir. Bu tür eserler genellikle kamuya açık mekanlarda sergilenir veya kamu tarafından ücretsiz olarak sunulur.

Türkiye’de telif hakkının devlet tarafından kullanılan eserlerdeki durumu, FSEK’in 12. maddesiyle düzenlenmiştir. Buna göre, kamu hizmeti niteliği taşıyan ve kamu kurumlarınca hazırlanan yazı, makale, rapor, resim ve benzeri eserlerde telif hakkı bulunmaktadır. Ancak, bu eserlerin telif hakkı kamu kurumlarına aittir ve eser, kamu hizmetinin gereği olarak kullanılmaktadır.

Diğer taraftan, kamu hizmeti niteliği taşımayan eserlerin telif hakkı ise yaratıcısına aittir ve FSEK kapsamında korunmaktadır. Bu tür eserler, kamu kurumları tarafından satın alınabilir veya yetkilendirme yapılarak kullanılabilir.

Kamu malı olan eserler, telif haklarının koruma süresi sona erdikten sonra herkes tarafından kullanılabilir. Bu durumda eseri herhangi bir kişi veya kurum kullanabilir, çoğaltabilir, yayabilir veya değiştirebilir. Telif hakkının sona erdiği bu eserler, genel olarak kamu yararına hizmet etmek amacıyla serbest bırakılmaktadır. Ancak, eserin yaratıcısı tarafından belirli bir şekilde vasiyet edilmişse veya eser daha önce başkasına devredilmişse, bu durumda telif hakkının sona ermesi söz konusu olmayabilir.

Telif hakkının sona ermesiyle birlikte, eserin kullanımı serbestleşir. Ancak, telif hakkının devam etmediği düşüncesiyle hareket etmek yanıltıcı olabilir. Çünkü bazı kamu malı eserler, hâlâ telif hakkının koruması altında olabilir. Bu nedenle, bir eserin telif hakkının devam edip etmediğini kontrol etmek önemlidir.

Sonuç olarak, Türkiye’de kamu malı olan eserlerdeki telif hakkı, FSEK’in ilgili maddeleri uyarınca düzenlenmektedir. Kamu kurumları tarafından hazırlanan eserlerde telif hakkı kamu kurumlarına aittir ve bu eserler kamu hizmetinin gereği olarak kullanılır. Diğer taraftan, kamu malı olarak kabul edilen eserlerin telif hakları sona erdikten sonra herkes tarafından kullanılabilir. Ancak, telif hakkının sona erip ermediğini kontrol etmek önemlidir.


Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir