İşveren ve çalışanın hakları, Türk Hukuku çerçevesinde belirli bir düzenlemeye tabidir. İş ilişkisi, İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleriyle düzenlenmiştir. İşveren ve çalışan, belirli sorumluluklar altında olduğu gibi, belirli haklara da sahiptir. Bu yazıda Türkiye’deki işveren ve çalışan haklarını ayrıntılı bir şekilde ele alacağız.

İşverenin Hakları:
1. İşe Alma: İşveren, işyerinde çalışacak personeli seçme özgürlüğüne sahiptir. İşveren, uygun niteliklere ve deneyime sahip olan kişileri işe alabilir.

2. İş Ortamını Belirleme: İşveren, iş yerinde çalışma koşullarını, iş saatlerini, ücretleri, izinleri ve diğer çalışma şartlarını belirleme yetkisine sahiptir. Ancak bu, İş Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun olmalıdır.

3. İşte Yönetim: İşveren, iş yerinde çeşitli düzenlemeler yapma hakkına sahiptir. Bu düzenlemeler, işin verimli ve etkin bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla yapılır.

4. İş Güvenliği ve Sağlığı: İşveren, iş yerinde çalışanların güvenliğini ve sağlığını koruma yükümlülüğüne sahiptir. İş güvenliği ve iş sağlığı önlemlerini almak, tehlikeli durumlarda çalışanları uyarmak ve gerektiğinde eğitimler düzenlemek işverenin sorumluluğundadır.

5. Yetki ve İşten Çıkarma: İşveren, işle ilgili kararları almak, personel yönetimi yapmak ve işten çıkarma yetkisine sahiptir. Ancak işçi çıkarmalarında, İş Kanunu’nun belirlediği hükümlere uymak zorundadır.

Çalışanın Hakları:
1. İşe Alma: Çalışan, işveren tarafından işe alındığında ulusal ve uluslararası düzenlemelere uygun olarak iş sözleşmesi imzalar. Bu sözleşme ile çalışana belirli haklar tanınır.

2. Ücret ve Yan Haklar: Çalışanın işe karşılık aldığı temel hak, ücretidir. İşçi, işverence belirlenen ücreti zamanında ve tam olarak almak hakkına sahiptir. Ayrıca, çalışma saatleri, fazla mesai, izin, yol ve yemek gibi yan hakları da bulunabilir.

3. İş Güvenliği ve Sağlığı: Çalışan, işverenin sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamını sağlama yükümlülüğü kapsamında iş güvenliği eğitimi almak, koruyucu ekipmanlar kullanmak, tehlikeli durumlarda işi bırakma hakkına sahiptir.

4. İş Sözleşmesi: Çalışan, işverenle yapılan iş sözleşmesine sadık kalma hakkına sahiptir. İşverenin işçinin haklarını ihlal ettiği, sözleşme hükümlerine uymadığı durumlarda çalışan, haklarını arama hakkına sahiptir.

5. Sendika ve Toplu İş Sözleşmesi Hakkı: Çalışanlar, sendika kurma, sendikal faaliyette bulunma ve toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptir. Bu haklar, Anayasa ve İş Kanunu tarafından garanti altına alınmıştır.

İşveren ve çalışanın hakları, iş ilişkisinin sürdüğü sürece karşılıklı olarak korunmalı ve saygı duyulmalıdır. İşverenin işçiyi sömürmesi veya çalışanın işe gelmemesi gibi durumlar, hukuki yaptırımlara tabi olabilir. Bu nedenle, işçi ve işverenin haklarına dikkatle uyulması önemlidir.