İşveren ve işçi arasındaki ilişkinin en temel unsurlarından biri ücret ödemeleridir. Ücret, işverenin işçiye emeğinin karşılığı olarak ödediği para veya para ile ölçülebilir menfaattir. Yasaya göre, işveren işçiye aylık, haftalık veya günlük olarak ücret ödemekle yükümlüdür.
Ücretin belirlenmesinde bazı faktörler dikkate alınır. Bunlar arasında işçinin niteliği, çalıştığı pozisyon, işverenin ödeme gücü, işin devamlılığı gibi etkenler yer alır. İşveren ve işçi arasında yapılan sözleşmede ücret miktarı, ödeme zamanı ve diğer hususlar belirtilmelidir. İşverenin işçiye ücret öderken belirli bir ödeme şekli tercih etme hakkı bulunurken, işçiye minimum ücret miktarı kadar bir ödeme yapmak zorundadır.
Türkiye’de asgari ücret, çalışanların en düşük ücretini belirleyen yasal bir düzenlemeye tabidir ve her yıl yeniden belirlenir. İşveren, asgari ücretten daha az bir ücret ödeyemez. Asgari ücret miktarı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her yıl Aralık ayında belirlenir ve Ocak ayından itibaren geçerli olur. 2021 yılı için asgari ücret miktarı, aylık brüt 3.577,50 TL olarak belirlenmiştir.
Ücret ödemeleri, genellikle işçinin çalışma dönemine göre yapılır. Aylık çalışma saatleri ortalama olarak 45 saattir ve işçinin çalışma süresine göre ücret ödemesi yapılır. İşçinin haftalık çalışma süresi normal olarak 45 saati geçemez. Haftada yedi gün çalışılması durumunda, 45 saatten fazla çalışılan süreler için işveren işçiye fazla mesai ücreti ödemekle yükümlüdür.
Ücret ödemeleri genellikle banka aracılığıyla gerçekleştirilir. İşçinin ücretinin tamamı veya bir kısmı banka hesabına yatırılarak işçiye bildirilir. Böylelikle hem işçinin ücreti güvence altına alınmış olur hem de vergi ödemeleri ve sosyal güvence primleri düzenli bir şekilde tahakkuk ettirilir.
Ücret ödemelerinde kesinti yapılması da belirli kurallara tabidir. Yasaya göre, işverenin yasal kesintileri yapmadan işçinin ücretini ödemesi durumunda, işveren hukuki sorumluluk altına girebilir. İşveren, işçiden yasal olarak belirlenen primlerin kesintisini yapmalı ve bu kesintileri ilgili kurumlara zamanında ödemelidir. İşveren, işçiden borçlanma veya ceza kesintisi gibi ek kesintiler yapmadığı sürece, işçinin ücretinden başka bir kesinti yapamaz.
Ücret ödemelerinde yaşanan sorunlar ve anlaşmazlıklar durumunda işçi, hukuki yollarla haklarını arayabilir. İşçi, işverene ödemelerin zamanında yapılmadığı, ücretin eksik ödendiği veya hiç ödenmediği gibi durumlarda iş mahkemesine başvurabilir. İş mahkemesi, taraf taraftaki delilleri inceleyerek haklı gördüğü tarafın lehine karar verebilir ve mağduriyetin giderilmesini sağlar.
Ücret ödemeleri, işçi ve işveren arasındaki ilişkinin temel bir unsuru olduğu için, her iki tarafın da haklarının korunmasına önem verilmesi gerekir. İşveren, yasal düzenlemelere uygun şekilde ücret ödemeli ve işçinin haklarını korumalıdır. İşçi ise, ücret ödemeleriyle ilgili olarak yasal haklarını bilmeli ve gerektiğinde hukuki yollarla haklarını aramalıdır.