İşçinin iş güvencesi, Türk İş Hukuku’nda önemli bir kavramdır. İşçinin, belirli şartlar altında işverence işten çıkarılmasının zorlaştırılması ve korunması esasına dayanmaktadır. İş güvencesi süresi, işçinin çalıştığı süreye bağlı olarak değişmektedir.
İş güvencesi hakkı, Türkiye İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. Kanuna göre, işçi işe alındığı andan itibaren geçen süreler dikkate alınarak iş güvencesi süresi belirlenir. İş güvencesi, işçinin işe başladığı tarihten itibaren geçen sürelere bağlı olarak 1 yıldan başlayarak kademeli olarak artar.
İş güvencesi süresine ilişkin detaylar şu şekildedir:
1. İşe başlama tarihinden itibaren ilk 6 ay: İşçinin ilk 6 ay boyunca iş güvencesi hakkı bulunmamaktadır. İşveren bu dönemde, herhangi bir gerekçeyle işçiyi işten çıkarma hakkına sahiptir. Ancak bu süre içinde işçinin üzerinde işverenin haksız kast veya ihmalinin sonucunda hasara uğraması durumunda işveren sorumludur. Ayrıca, hamilelik gibi bazı istisnai durumlar işçiyi işten çıkarma yasağı getirebilir.
2. İşe başlama tarihinden itibaren 6 ay ile 1 yıl arasında: İşçinin işe başlama tarihinden itibaren 6 aydan sonra iş güvencesi hakkı başlar. Ancak bu dönemde işveren, noter aracılığıyla yazılı bildirimde bulunarak işçiyi işten çıkarabilir. İşverenin bildirim öncesinde işçinin lehine bir takım hukuki hakları gerçekleştirmesi gerekmektedir.
3. İşe başlama tarihinden itibaren 1 yıl ve daha fazla süre: İşçi işe başlama tarihinden itibaren 1 yıl çalıştıktan sonra iş güvencesi süresi en üst düzeye çıkar ve işten çıkarılması zorlaşır. İşveren, işçiyi yasal olarak geçerli bir gerekçe olmadan işten çıkaramaz ve ihtiyaçlarının önemli ölçüde değiştiği durumlarda bile işçiyi işten çıkarma süreleri belirlenmiştir. Yasal olarak geçerli bir sebep olmadan yapılan işten çıkarmalar işçiye tazminat ödeme yükümlülüğünü de beraberinde getirebilir.
Bu iş güvencesi süreleri, iş sözleşmelerinin geçerli olduğu ve işçilerin çalışma süreleriyle ilgili kanuni haklarının korunması amacıyla düzenlenmiştir. İşveren, iş güvencesi süresine uymadığı takdirde işçinin haklarına zarar vereceği gibi, yasal açıdan da olumsuz sonuçlarla karşılaşabilir.
İş güvencesi, işçinin işe alınmasından itibaren geçen sürelerle şekillenen bir hukuki düzenleme olduğu için, işverenlerin ve işçilerin bu süreleri dikkate alarak iş ilişkilerini yönetmeleri önemlidir. İşverenlerin işten çıkarma işlemlerinde, iş güvencesi sürelerine uygun hareket edilmesi, işçilerin de bu süreleri takip ederek haklarını koruması gerekmektedir.