Hamilelik ve doğum sonrasında işçilerin hakları Türk iş hukuku tarafından koruma altına alınmıştır. İşçiler, hamilelik, doğum ve doğum sonrası dönemlerinde çeşitli haklara sahiptir. Bu haklar kapsamında işverenlerin, hamile ve yeni doğum yapmış işçilere karşı ayrımcılık yapması yasaktır. İşte hamilelik ve doğum sonrası dönemde işçilerin sahip olduğu bazı haklar:

1. Gebelik Bildirimi ve Koruma Süreci

İşçi hamile olduğunu öğrendiğinde, bu durumu en geç işverenine gebeliğin 24. haftasının sonuna kadar bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirim, işverenin hamilelik nedeniyle gerekli önlemleri alabilmesini sağlar. Ayrıca, işçinin sağlığını ve gebeliği koruma amacıyla, doktor raporu ve resmi makamlardan alınacak koruyucu tedbir kararları işverene sunulabilir.

2. Geçici İş Göremezlik Ödeneği (GİÖ)

Hamilelik nedeniyle çalışamayan işçilere, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından geçici iş göremezlik ödeneği (GİÖ) verilir. GİÖ, işçinin son 3 yıldaki prim gün sayısına, brüt ücretine ve sigortalılık süresine bağlı olarak belirlenir. GİÖ, hamilelik süresince işçiye düzenli olarak ödenir.

3. Doğum İzni

İşçilere doğum yapmaları halinde, doğumdan önce ve doğum sonrası olmak üzere toplamda 16 hafta doğum izni verilir. Bu süre, doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olarak bölünebilir. İşçi, doğum tarihinden itibaren en az 8 hafta izin kullanmak zorundadır. Doğumdan önceki izin süresi ise son 8 hafta içindeki hekim raporuna bağlıdır.

4. Ücretli Doğum İzni

Doğum izinlerinde işçiye ücretli izin hakkı tanınmaktadır. Bu süre boyunca SGK tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra, işveren tarafından işçiye ücret ödenir. Ücret miktarı, işçinin brüt ücretine ve sigorta süresine bağlı olarak belirlenir.

5. Emzirme İzni

Doğum sonrası, emziren işçilere her gün çalışma saatleri içinde toplamda 1,5 saat emzirme izni verilir. Bu süre, işçinin talebi üzerine bir veya iki molaya bölünerek kullanılabilir. Emzirme izni, çocuğun 1 yaşına kadar devam eder.

6. Süt İzni

Emziren işçilere, çocuğunun 1 yaşına kadar her gün çalışma saatleri içinde toplamda 1 saat süt izni verilir. Süt izni, talep üzerine iki veya dört molaya bölünerek kullanılabilir.

7. İşten Çıkarma Yasakları

İşçiler, hamilelik ve doğum sonrası dönemlerde işveren tarafından işten çıkarılamaz. Bu yasak, hamileliğin başladığı tarihten itibaren doğum izni süresinin sonuna kadar devam eder. Ancak, işveren tarafından işten çıkarılma sebebi işçinin sürekli iş göremez hale gelmesi veya işyerinin kapanması gibi istisnai durumlar olabilir.

8. İşyerinde Sağlık ve Güvenlik

İşveren, hamile veya yeni doğum yapmış işçilerin sağlığını ve güvenliğini korumakla yükümlüdür. İşveren, bu çalışanlara riskli, zararlı ve ağır işler veremez ve çalışma koşullarını hamilelik ve doğum durumlarına uygun hale getirmek zorundadır. İşveren, işçinin sağlığını korumak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

Sonuç olarak, Türk iş hukuku hamilelik ve doğum sonrası dönemde işçilerin haklarını korumaktadır. İşverenler bu haklara riayet etmek zorundadır ve hamile veya yeni doğum yapmış işçilere ayrımcılık yapmamalıdır. İşçilere gebelik bildirimi yapma, geçici iş göremezlik ödeneği, doğum izni, ücretli izin, emzirme izni, süt izni gibi birçok hak tanınmaktadır. Bu haklardan yararlanmak için işçilerin haklarını bilmeleri ve gerekli başvuruları yapmaları önemlidir.