İşçinin haklı nedenle işten ayrılma hakkı, işverenin sözleşmeye veya kanuna aykırı davranışları sonucunda işçinin durumu insani ve hukuki açıdan kabul edilemez hale geldiğinde kullanabileceği bir haktır. Kanundan kaynaklanan bir hak olup işçinin çalışma ilişkisini sona erdirmesini meşru kılar. Bu haktan yararlanmak isteyen bir işçi, işverenin ağır ve sürekli şekilde sözleşmeye veya kanuna aykırı davrandığını kanıtlamak durumundadır. İşçinin haklı nedene dayalı olarak işten ayrılma hakkını kullanmadan önce, işçinin öncelikle işverene kendisini aykırı davranışlarından vazgeçmesini bildiren bir bildirimde bulunması genellikle gerekmektedir. İşverenin aykırı davranışlarını düzeltme imkanı bulunmasına rağmen düzeltme yapmaması durumunda veya durumu düzeltmek için beklenemez bir durumda ise işçi işten ayrılma hakkını kullanabilir. İşçinin haklı nedenle işten ayrılma hakkı, Türk İş Hukuku’nda 4857 sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmektedir. İşçi, bu kanunun 24. maddesinde düzenlenen hallerde haklı nedenle işten ayrılma hakkını kullanabilir. İşçinin haklı nedenle işten ayrılabilmesi için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir:

1. İşverenin sözleşmeye veya kanuna aykırı davranması: İşverenin çalışma koşullarını veya işçinin haklarını düzenleyen sözleşme hükümlerine veya kanun hükümlerine uymaması durumunda, işçi haklı nedenle işten ayrılabilir. Örneğin, asgari ücret ödenmemesi, fazla çalışma sürelerinin aşılması, iş sağlığı ve güvenliği ihlalleri gibi durumlar işçinin haklı nedenle işten ayrılmasını gerektirebilir.

2. İşçinin durumunun kabul edilemez hale gelmesi: İşverenin aykırı davranışları sonucunda işçinin durumu insani ve hukuki açıdan kabul edilemez hale gelmiş olmalıdır. İşçinin, işverenin aykırı davranışlarına maruz kalarak psikolojik veya fiziksel olarak olumsuz etkilenmesi, işin süreklilik arz etmemesi, işin niteliğinin değiştirilmesi gibi durumlarda işçi haklı nedenle işten ayrılabilmektedir.

3. İşçinin öncelikli olarak bildirimde bulunması: İşçinin, işverene durumu bildiren bir bildirimde bulunması gerekmektedir. Örneğin, yazılı bir ihbarname veya elektronik posta gönderme gibi yöntemlerle işverene aykırı davranışlardan vazgeçilmesini talep etmesi gerekmektedir. İşverenin bu talebe rağmen durumu düzeltmemesi veya düzeltmenin beklenemeyecek bir durumda olması halinde işçi haklı nedenle işten ayrılabilir.

4. İşçinin makul süre bekleme hakkı: İşçi, bildirimde bulunduktan sonra makul bir süre beklemek durumundadır. İşverenin aykırı davranışları düzeltilmez veya düzeltme beklenemez bir durumda ise işçi haklı nedenle işten ayrılabilir. Makul süre bekleme hakkı, duruma göre değişiklik gösterebilir ve mahkemeler tarafından takdir edilir.

İşçinin haklı nedenle işten ayrılma hakkı, işçi lehine bir koruma sağlayan bir haktır. Ancak, işçinin bu hakkını kullanma süresi de bazı sınırlamalara tabidir. İşverenin aykırı davranışlarına dayalı işten ayrılmanın bildirim süresi, genellikle iş sözleşmesinin feshedilmesinin sona ermesine kadar işçinin haklarını korumak adına kısaltılmıştır. İşçinin bu hakkını kullanırken yasal sürelere ve iş hukuku mevzuatındaki diğer gerekliliklere uygun davranması önemlidir. Bu nedenle, işçi, haklı nedenle işten ayrılma durumunda bir hukuk uzmanından profesyonel danışmanlık almalıdır.