İşçilerin çalışma süreleri, Türk İş Kanunu’na göre belirlenmiştir. Kanun, normal çalışma süresini haftada 45 saat olarak belirlemiştir. Ancak, işverenin ihtiyaçları doğrultusunda işçiye fazla mesai yapma zorunluluğu getirilebilir. Bu durumda, işçi fazla mesai yapmışsa bunun ücretinin nasıl hesaplandığına dair birkaç farklı kural bulunmaktadır.

Fazla mesai, işçinin normal çalışma süresi dışında çalıştığı ve belirlenen saat sınırlarını aştığı sürece denir. Fazla mesai ücreti ise işçiye normal saat ücretinin belirli bir oranı üzerinden ödenir. İşçinin fazla mesai yapması durumunda, ücret hesaplanırken aşağıdaki kriterler dikkate alınır:

1. Fazla mesai ücret oranı: Normal çalışma süresinin üzerindeki her saat için işçiye belirli bir ücret ödenir. İş Kanunu’na göre, hafta içi çalışma günlerinde fazla mesai yapılması durumunda işçiye normal saat ücretine ek olarak, fazla mesai saatleri için %50 oranında bir ek ödeme yapılır. Yani, normal çalışma saatlerinin üzerindeki her saat için işçi normal saat ücretinin %150’lik bir oranını alır.

2. Hafta sonu ve resmi tatil günlerinde fazla mesai: İşçinin hafta sonu veya resmi tatil günlerinde fazla mesai yapması durumunda, normal saat ücretine ek olarak fazla mesai saatlerinin tamamı için %100 oranında bir ek ödeme yapılır. Yani, işçi normal saat ücretinin iki katını alır.

3. İzinli günlerde fazla mesai: İşçinin izinli günlerde fazla mesai yapması durumunda, normal saat ücretine ek olarak fazla mesai saatlerinin tamamı için %200 oranında bir ek ödeme yapılır. Bu durumda işçi normal saat ücretinin üç katını alır.

Fazla mesai ücretleri, işveren tarafından işçinin hesaplarına yatırılır. Ayrıca, işverenin işçinin fazla mesaiden doğacak ücret ödemelerini zamanında ve eksiksiz olarak yapması zorunludur. İşveren, fazla mesai ücretlerini işyerine göre farklı yollarla ödeyebilir. Örneğin, para ya da tatil şeklinde ödeme yapılabilir, ancak bu konuda işçinin rızası da alınmalıdır.

Sonuç olarak, işçinin fazla mesai yapması durumunda ücret hesaplaması, normal saat ücretinin belirlenen oranlara göre artırılarak yapılır. İşveren, bu ek ücretleri zamanında ve eksiksiz olarak ödemekle yükümlüdür. İşçinin haklarının korunması için, çalışma saatleri ve ücretlendirme konusunda iş sözleşmeleri titizlikle hazırlanmalı ve çalışma süreleri kayıt altına alınmalıdır. Ayrıca, işçilerin fazla mesai yapma konusunda gönüllü olduğu ve bu durumun yazılı olarak belirlendiği bir anlaşma da yapılması önemlidir. Bu sayede, her iki tarafın da haklarının korunması sağlanır.