İdari yargıda dava açma sürecinde arabuluculuğa başvurma zorunluluğu, Türk Hukuk Sistemi’nde bazı durumlarda mevcuttur. Ancak bu durum sadece belirli konular için geçerlidir ve genel bir kural olarak uygulanmaz. İdari yargıda arabuluculuğa başvurma zorunluluğunun olduğu durumlar 2 farklı şekilde ele alınır; Bakanlık veya Kamu İhale Kanunu’na tabi olan durumlar ve idarenin verdiği işlem veya eyleme karşı açılan davalarda arabulucuya başvurma zorunluluğu.

Bakanlık veya Kamu İhale Kanunu’na tabi olan durumlar için, ilgili mevzuatta açıkça arabulucuya başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Örneğin, İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 9. maddesi kapsamında düzenlenen Kamu İhale Kanunu uyarınca yapılan ihalelerde, ihaleye katılan tarafların uyuşmazlıklarını çözmek için arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmaktadır. Bu durumda, ihaleye katılan tarafların önce arabulucuya başvurması ve arabuluculuk sürecini tamamlaması gerekmektedir. Arabulucuya başvuru sonucunda çözüm sağlanamazsa, taraflar idari yargı yoluna başvurabilir.

Diğer bir durum ise idarenin verdiği işlem veya eyleme karşı açılan davalarda arabulucu başvuru zorunluluğudur. İdarenin işlem veya eylemleri sonucunda zarar gören veya haklarını ihlal edildiğini düşünen taraflar, öncelikle arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabulucuya başvuruda bulunmayan tarafların, dava açma hakkı olduğu durumlarda bile dava açmaları kabul edilmez ve dava direk olarak reddedilir. Ancak, idarenin işlem veya eylemlerine karşı yapılan başvurularda arabulucuya başvurma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Genel olarak, idari yargıda arabulucuya başvurma zorunluluğu sınırlı durumlarda geçerlidir. Bu gibi durumlarda arabulucuya başvurmak ve arabuluculuk sürecini tamamlamak, dava açma hakkını güvence altına almak için önemlidir. Bu sayede uyuşmazlık taraflar arasında çözülebilir ve hukuki süreç daha hızlı ve etkili bir şekilde sonuçlanabilir.