İdari yargı, devlet organları ve diğer kamu kurumlarıyla vatandaşlar arasında ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıkların çözümünü sağlayan bir yargı dalıdır. İdari dava ise bir vatandaşın veya bir kurumun, idari işlemlere veya işlem yapmayan idari organlara karşı hukuki koruma talep etme hakkını kullanmasıdır.

Türkiye’de, Anayasa ve diğer ilgili kanunlarca idari yargıda dava açma hakkı, “dava ehliyeti” olarak adlandırılan bir kavrama bağlı olarak belirli kişilere tanınmıştır. İdari yargıda dava açma hakkına sahip olan kişiler şunlardır:

1. Gerçek veya tüzel kişilik sahibi olanlar: Herhangi bir hukuki uyuşmazlık durumunda, gerçek kişiler (bireyler) veya tüzel kişiler (şirketler, dernekler, vakıflar vb.) idari yargıda dava açma hakkına sahiptir. Bu kişiler, devlet organları veya diğer kamu kurumlarıyla yaşadıkları sorunları çözmek amacıyla dava açabilirler.

2. Kamu kurumları ve kuruluşları: Devlet organları ve diğer kamu kurumları, idari işlemleri veya işlem yapmayan diğer idari organlarla ilgili olarak idari yargıda dava açma hakkına sahiptir. Devlet kurumları, kendilerine karşı yapılan haksız idari işlemlerin iptali veya yanlış idari işlemlerin düzeltilmesi için dava açabilirler.

3. Sendika, dernek ve vakıflar: Sendika, dernek ve vakıf gibi sivil toplum kuruluşları, kendileri veya üyeleri adına idari yargıda dava açma hakkına sahiptir. Bu kuruluşlar, kamu kurumları veya devlet organlarıyla yaşadıkları uyuşmazlıkların çözümü için dava yolunu kullanabilirler.

4. Vekaletname sahipleri: Bir kişi, bir başkasını temsil etmek için vekaletname düzenletmişse, vekaletname sahibi de idari yargıda dava açma hakkına sahiptir. Vekaletname sahibi, temsil ettiği kişi adına idari işlemlere veya işlem yapmayan idari organlara karşı dava açabilir.

Yukarıda bahsedilen kişiler, idari yargıda dava açma hakkına sahip olmalarına rağmen, davadan önce bazı süreçlere tabi olabilirler. Örneğin, idari davadan önce idari başvuru sürecinin tamamlanması gerekebilir.

Sonuç olarak, idari yargıda dava açma hakkı Türk vatandaşlarına ve diğer ilgili kişilere tanınmıştır. Bu kişiler, idari işlemlere veya işlem yapmayan idari organlara karşı hukuki koruma talep etmek amacıyla idari yargıda dava açabilirler. Bu dava açma hakkı, hukuk devleti prensibi gereği adaletin sağlanmasını ve herkesin hakkını arama özgürlüğünü temin etmek amacıyla tanınmıştır.