İdari işlemler, devletin, kamu kurumlarının veya diğer resmi kuruluşların hukuki düzenlemeleri ile gerçekleştirdiği işlemlerdir. İdari işlemler, vatandaşların haklarını kullanmasını, kamu düzenini sağlamasını ve kamu hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak amacıyla yapılır. İdari işlemler, bireye özgü hükümler içerebilir ve genellikle yönetsel işlemler olarak adlandırılır.

Tasarruf yetkisi, bir idari işlemdeki kararı alacak kişi veya kurumun yetkisini ifade eder. Türk hukukunda tasarruf yetkisi, her idari işlemde farklı kişilere veya kurumlara verilebilir. Bu yetki genellikle, devletin üst düzey yetkilileri veya kamu kurumlarının yetkilileri tarafından kullanılır. Örneğin, bir vergi dairesi müdürü, vergi kanunlarına uygun olarak bir mükellefin vergi borcunu belirlemeye veya mahkeme kararına dayanarak bir idari para cezası kesmeye yetkilidir.

Tasarruf yetkisi ile belirlenmesi gereken bazı hususlar şunlardır:

1. Yasal Yetki: Her idari işlemde, tasarruf yetkisini kullanacak kişi veya kurumun bu yetkiyi kullanma hakkının yasal dayanağının olması gerekmektedir. Yasal dayanak, ilgili mevzuatta belirtilen hükümlerdir. Örneğin, bir belediye başkanının bir yapı ruhsatı verme yetkisi, ilgili belediye kanunlarında belirtilen hükümlere dayanmalıdır.

2. Takdir Yetkisi: Tasarruf yetkisi, idari işlemlerde bazen takdir yetkisi olarak da adlandırılır. Takdir yetkisi, idarenin hukuki ve fiili durumu değerlendirerek bir karar verme özgürlüğüdür. İdari makamlar, bazı durumlarda takdir yetkisini kullanarak, hukuka uygun fakat takdir niteliği taşıyan kararlar verebilirler. Bu durumda, idari makamların keyfilikten uzak hareket etmesi önemlidir.

3. Hukuka Uygunluk: Tasarruf yetkisi kullanılarak verilen idari işlemler, hukuka uygun olmalıdır. Hukuka uygunluk, idari işlemin yetkili kişi veya kurum tarafından yasal dayanaklara uygun olarak yapıldığını ifade eder. İdari işlemin hukuka uygunluğu, ister açıklık, ister mantıklılık veya sorun doğru değerlendirilmesi gibi bir değerlendirme yoluyla belirlenebilir.

4. İdari Süreç: İdari işlemler, genellikle bir süreç izleyerek gerçekleştirilir. Kanunun belirlediği usul ve esaslara uygun olarak yapılması gereken bu süreç, idari işlemlerin objektifliğini ve şeffaflığını sağlar. İdari işlemlerin süreçleri, kamu kurumlarının yönetmelik, genelge, tebliğ gibi düzenlemeleriyle belirlenir.

Sonuç olarak, idari işlemlerde tasarruf yetkisi, idari kararları alacak kişi veya kurumun yetkisini ifade eder. Bu yetki, yasal dayanaklara uygun olarak kullanılmalı, takdir yetkisinin hukuka uygun bir şekilde kullanılması sağlanmalı ve idari işlemler hukuka uygun bir süreçle gerçekleştirilmelidir. Bu sayede, vatandaşlar ve kamu kurumları arasında adil ve şeffaf bir ilişki sağlanmış olur.