İdari işlemde hukuka aykırı işlem kavramı, idari makamlar tarafından gerçekleştirilen eylemlerde hukuk kurallarına uyulmaması durumundadır. Türk Hukuk Sistemi’nde bu işlem, işlemi yapmış olan idari makam tarafından verilen bir karar, yetki kullanımı veya eylem şeklindedir.

Bu tarz bir işlemin hukuka aykırı olduğunu iddia etmek için öncelikle işlemi gerçekleştiren idari makamın yetkili olup olmadığı, işlemin hukuki dayanağının olup olmadığı gibi hususlar dikkate alınmalıdır. İdari işlemde hukuka aykırılığın belirlenebilmesi için işlemin hukuk normlarına uygunluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir.

İdari işlemde hukuka aykırılığın belirlenebilmesi için Türk Hukuk Sistemi’nde bazı temel ilkeler bulunmaktadır. Bunlar;

1. Yasallık İlkesi: İdari işlemlerin dayandığı yasalara uygun olması gerekmektedir. Yasalara uygunluk, işlemin yapılış şekli ve yetkilinin yetki sınırlarını aşmamasıyla ilgilidir.

2. Kanuna Aykırılık İlkesi: İdari işlem, yasalara aykırı olmamalıdır. Yasaların sunduğu hakları ve korumaları dikkate alarak hukuka uygun bir şekilde gerçekleştirilmelidir.

3. Ölçülülük İlkesi: İdari işlem, amacına ulaşmak için gerekli ve orantılı olmalıdır. İdarenin hukuka aykırı bir şekilde kişinin haklarını kısıtlamak veya haklarına zarar vermek gibi bir yetkisi bulunmamaktadır.

4. Eşitlik İlkesi: İdari işlem, tüm kişilere eşit bir şekilde uygulanmalıdır. Aralarında ayrım ya da ayrımcılık yapmamalıdır. Eşitlik ilkesi, idarenin keyfi ve haksız uygulamalardan uzak durmasını sağlamaktadır.

İdari işlemin hukuka aykırı olduğunu düşünen bir Türk vatandaşı, bu durumu hukuki yollarla güvence altına alabilir. Bu süreçte vatandaşın başvuru yapabileceği birkaç yöntem bulunmaktadır. Bunlar;

1. İtiraz: İdari işlemi gerçekleştiren idari makama yazılı bir şekilde itirazda bulunulabilir. İşlemi gerçekleştiren makam, itirazı değerlendirerek gerekli düzeltmeleri yapabilir.

2. Dava Açma: İdari işlemin hukuka aykırı olduğu düşünülüyorsa, idari mahkemeye dava açılabilir. İdari yargıda dava açabilmek için öncelikle idari yargı yolunun tüketilmiş olması gerekmektedir. İdari mahkeme, işlemi inceleyerek hukuka uygun olup olmadığını belirler ve gerekli hukuki düzeltmeleri yapabilir.

3. İptal Davası: İdari işlemin hukuka aykırılığının Türk vatandaşı tarafından kanıtlanması durumunda, işlemi yapan idari makamın bu işlemi iptal edebilmesi mümkündür. İptal davasında idarenin hukuka aykırı bir işlem yaptığı kabul edilirse, işlem iptal edilir ve sonuçlarının geri alınması sağlanır.

Sonuç olarak, Türk Hukuk Sistemi’nde idari işlemde hukuka aykırılık kavramı, idari makamlar tarafından gerçekleştirilen işlemlerin hukuk kurallarına uygun olmaması durumudur. Türk vatandaşları, bu tarz hukuka aykırı işlemlere karşı itiraz, dava açma veya işlemi iptal etme gibi yollara başvurabilir ve hukukun gereğini yerine getirebilirler.