İdare Hukuku’nda kanunilik ilkesi, idarenin faaliyetlerini sınırlayan ve yönlendiren en temel prensiplerden biridir. Kanunilik ilkesi, idarenin yetkilerini kullanırken, sadece kanunlarla belirlenmiş olan çerçeve içinde hareket etmesi gerektiğini ifade eder.

Türkiye’deki hukuk düzenine baktığımızda, yönetim hukukundaki temel ilkelere kanunilik ilkesi de eklenmiştir ve idare, bu ilkeye bağlı olmak zorundadır. Yani Türkiye’de her idari işlem, hukuki dayanağını kanun veya kanunların verdiği yetkiye dayandırmak durumundadır.

Kanunilik ilkesi, hukuk devleti prensibinin bir parçasıdır ve devletin yaptığı işlemlerde hukuka uygunluk esastır. Bu ilke, idarenin keyfi davranışlarda bulunmasını engeller ve vatandaşların hukuki güvence altında olmalarını sağlar. Kanunilik ilkesi aynı zamanda, idarenin yetkilerini kötüye kullanmasını önleme amacı taşır.

Kanunilik ilkesi, idarenin faaliyetlerinin yasal ve meşru olmasını sağlar. İdari işlemler, insan haklarına uygun olarak yapılmalı ve kanuna uygun şekilde gerçekleştirilmelidir. Eğer bir idari işlem kanuna aykırıysa, o işlem hukuka uygun değildir ve iptal edilebilir.

İdarenin yetki kullanımı, kanunların tanıdığı sınırlar içinde olmalıdır. İdarenin keyfi olarak yetkisini genişletmesi veya daraltması mümkün değildir. İdari işlemlerin hukuka uygunluğu, idarenin yetkisini ne kadar kullanabileceğiyle yakından ilişkilidir.

Kanunilik ilkesi, idarenin eylemlerinin hukuka uygun olması gerektiğini belirtirken, aynı zamanda idarenin keyfi veya haksız şekilde müdahalelerde bulunmasını da engeller. Vatandaşlar, idarenin yaptığı işlemlere karşı yasal yollarla korunabilirler ve kanunilik ilkesi, bu koruma hakkının temelini oluşturur.

Kanunilik ilkesi, idarenin hukuki sorumluluğunun da altını çizer. Eğer bir idari işlem vatandaşa zarar vermişse veya hakkı ihlal edilmişse, vatandaşın bu konuda idareye karşı dava açma hakkı vardır. İdarenin yaptığı işlemler, hukuka uygun olmalı ve vatandaşların haklarını korumak amacıyla adaletli bir şekilde gerçekleştirilmelidir.

Sonuç olarak, Türk idare hukukunda kanunilik ilkesi, idarenin faaliyetlerini yasalara uygun bir şekilde yapması gerektiğini ifade eder. Bu ilke, vatandaşların hukuki güvence altında olmalarını sağlar ve idarenin keyfi davranışlara karşı korunmasını temin eder. Kanunilik ilkesine bağlılık, idarenin hukuka uygun ve adil bir şekilde hizmet vermesine olanak sağlar.