İdare Hukuku’nda idari işlemde hukuka aykırılık itirazı, idarenin gerçekleştirdiği bir işlemde hukuka aykırılık olduğunu düşünen kişilerin, bu durumu ilgili idarî mercilere bildirmesi ve hukuki koruma yoluna başvurması anlamına gelir. İdari işlemde hukuka aykırılık itirazı, idarenin yapmış olduğu işlemi yok sayılma ya da değiştirilme talep etmek için kullanılan bir hak olarak karşımıza çıkar.

İdari işlemde hukuka aykırılık itirazı temel olarak, idarenin işlemi sırasında hukuka uymadığı ya da hukuki düzenlemelerin ihlal edildiği durumlarda kullanılan bir hukuki koruma yoludur. İdare, vatandaşlar ve diğer taraflarla olan ilişkilerinde birtakım işlemler gerçekleştirir ve bu işlemler hukuka uygun olmalıdır. Ancak, bazen idare, yaptığı işlemde hukuka aykırı davranabilir ya da hukuki düzenlemelere uymayabilir. İşte bu gibi durumlarda, hukuka aykırılık itirazı hakkı devreye girer.

Hukuka aykırılık itirazı, vatandaşların idarenin hukuka aykırı işlemlerini denetlemelerini ve haklarını korumalarını sağlar. Bu itirazlar, çeşitli nedenlerden dolayı gerçekleştirilebilir. Örneğin, idarenin işlem sırasında kanuna aykırı olarak hareket etmesi, keyfi ve aşırı işlem yapılması, eşitlik ilkesinin ihlal edilmesi, hakkın kötüye kullanılması gibi durumlar hukuka aykırılık itirazı için temel nedenlerdir.

Hukuka aykırılık itirazı süreci genellikle şu adımları içermektedir:

1. İdareye Başvurma: Hukuka aykırılık iddiasını içeren başvurunun, işlemi gerçekleştiren idari makama yazılı olarak iletilmesidir. İdare genellikle, başvuru tarihinden itibaren bir süre içinde başvuruya karar verir. Başvuru sonucunda idare işlemini iptal edebilir, değiştirebilir ya da isteği reddedebilir.

2. İdari Yargıya Başvurma: İdari başvurunun sonucunda tatmin edici bir karar alınamadığı durumlarda, vatandaşlar idari yargıya başvurabilirler. İdari yargı organları, idari işlemlerin hukuka uygunluğunu denetleyen ve vatandaşlarla idare arasındaki uyuşmazlıkları çözen mercilerdir.

3. Dava Süreci: İdari yargıya başvurmanın ardından, hukuka aykırılık iddiası ile birlikte dava açılır. Dava sürecinde, taraflar argümanlarını sunar ve idari işlemenin hukuka uygunluğu ya da uygunluk durumunu mahkeme değerlendirir. Mahkeme, kanuna aykırı olduğu tespit edilen işlemi iptal edebilir, değiştirebilir ya da iptal talebini reddedebilir.

4. İstinaf ya da Temyiz Süreci: İlk derece mahkemesinin kararına tarafların itiraz etmesi halinde, istinaf veya temyiz yolu açık olabilir. Bu süreçte, ilgili yüksek mahkeme tarafından yapılan değerlendirme sonucunda, ilk derece mahkemesinin kararı onanabilir, kısmen ya da tamamen bozulabilir.

Sonuç olarak, idare hukukunda idari işlemde hukuka aykırılık itirazı, hukuka ay