Gayrimenkul değerlemesi, bir gayrimenkulün (ev, arsa, iş yeri vb.) maddi değerini belirlemek amacıyla yapılan bir süreçtir. Bu değerlendirme genellikle bir gayrimenkulün satış, kira veya ipotek gibi işlemleri sırasında ihtiyaç duyulan bir bilgidir. Türk hukuk sistemi kapsamında gayrimenkul değerlemesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 773. maddesi ve Türk Medeni Kanunu’nun 682. maddesi ile düzenlenmiştir.
Gayrimenkul değerlemesi, bir uzman tarafından gerçekleştirilir ve gayrimenkulün fiziksel ve hukuki özelliklerini, bulunduğu konumu, çevresel etkilerini, piyasa koşullarını ve diğer faktörleri dikkate alarak gerçekleştirilir. Değerleme süreci, Resmi Gazete’de yayımlanan “Gayrimenkul Değerleme Uzmanlarının Unvan, Rütbe, Görev, Yetki, Ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik” uyarınca gerçekleştirilir ve değerleme uzmanları tarafından yapılır.
Gayrimenkul değerlemesi, farklı yöntemler kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
1. Karşılaştırma Yöntemi: Bu yöntemde, değerleme uzmanı, değerlemesini yapmak istediği gayrimenkul ile benzer özelliklere sahip olan diğer gayrimenkulleri karşılaştırır. Karşılaştırma yoluyla, benzer özelliklere sahip gayrimenkullerin satış veya kira bedelleri dikkate alınarak değerlendirme yapılır.
2. Gelir Yöntemi: Bu yöntem, gayrimenkulün gelir potansiyelini temel alır. Kiralama veya kira benzeri gelirlerin olduğu durumlarda, gelecekteki gelir oranları gayrimenkulün değerlemesinde kullanılır. Bu yöntem genellikle ticari gayrimenkuller için tercih edilir.
3. Maliyet Yöntemi: Bu yöntemde, bir gayrimenkulün yeniden inşa maliyeti ve değerlendirme tarihindeki değer kaybı dikkate alınır. Yapım maliyetleri, gayrimenkulün fiziksel varlığının yanı sıra arazi maliyetlerini de içerebilir.
Gayrimenkul değerlemesi süreci, profesyonel bir değerleme uzmanı tarafından gerçekleştirilir. Değerleme uzmanı, ilgili kanunlara ve standartlara uygun olarak hareket eder ve değerlendirme raporunu hazırlar. Bu rapor, gayrimenkulün fiziksel ve hukuki özelliklerini, değerleme yöntemlerini, kullanılan verileri, değerleme sonucunu ve uzmanın görüşlerini içerir.
Gayrimenkul değerlemesi, satış, kiralama veya ipotek gibi işlemler sırasında önemlidir. Değerleme sonucuna göre, gayrimenkulün piyasa değeri belirlenir ve ilgili işlem bu değer üzerinden gerçekleştirilir. Ayrıca, gayrimenkulün değerlemesi, mali kurumlar, sigorta şirketleri, mahkemeler ve diğer kurumlar tarafından da talep edilebilir.
Sonuç olarak, gayrimenkul değerlemesi bir gayrimenkulün maddi değerini belirlemek için yapılan bir süreçtir. Bu değerlendirme, Türk hukuk sistemi kapsamında gayrimenkulün satış, kira veya ipotek gibi işlemleri sırasında ihtiyaç duyulan bir bilgidir. Değerleme süreci, profesyonel değerleme uzmanları tarafından gerçekleştirilir ve belirli yöntemler kullanılarak yapılır.