Fikri mülkiyet hakları, yaratıcı fikirlerin ve emeğin korunması amacıyla oluşturulan hukuki haklardır. Bu haklar, bir eserin veya buluşun sahibine, eseri veya buluşu kullanma, çoğaltma, yayma, satma veya değiştirme gibi izinler verir. Fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi durumunda, hukuk sistemimizde yargı mercii olarak fikri mülkiyet mahkemeleri veya ticaret mahkemeleri görev yapmaktadır. Ayrıca, bu tür ihlallerde Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Türk Ceza Kanunu (TCK) da ilgili hükümler içermektedir.

Fikri mülkiyet haklarının ihlal edildiği durumlar genellikle şu şekillerde ortaya çıkabilir:

1. Telif Hakları İhlali: Bir eserin çoğaltılması, yayılması veya kamuoyuna sunulması gibi eylemler, telif haklarının ihlali anlamına gelir. Örneğin, bir kitabın izinsiz olarak basılması veya dağıtılması bu kategoriye girer.

2. Marka Hakları İhlali: Bir markanın izinsiz kullanılması veya benzer bir marka tescil edilmesi, marka haklarının ihlali olarak değerlendirilir. Bir marka sahibi markasının izinsiz kullanıldığını tespit ettiğinde, fikri mülkiyet mahkemelerine başvurabilir.

3. Patent Hakları İhlali: Bir buluşun patent haklarına sahip olan kişiye izin verilmeksizin buluşun kullanılması, patent haklarının ihlali anlamına gelir. Patent sahipleri, ihlal durumlarında fikri mülkiyet mahkemelerine başvurabilir ve ihlale neden olan faaliyetin durdurulmasını talep edebilir.

4. Tasarım Hakları İhlali: Bir tasarımın izinsiz olarak kullanılması veya benzer bir tasarımın tescil edilmesi tasarım haklarının ihlali olarak kabul edilir. Tasarım sahipleri, bu tür ihlallerin önlenmesi için fikri mülkiyet mahkemelerine başvurabilir.

Fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi durumunda, ihlal edilen hak sahibi tarafından dava açılabilir. Dava süreci genellikle şu adımları içerir:

1. Başvuru: İhlal durumu belirlendiğinde, ihlal edilen hak sahibi avukatına danışarak dava açma kararı alır. Avukat, ilgili mahkemeye dava dilekçesini sunar. Dava dilekçesinde, ihlal edilen hakların ne olduğu, ihlal edenin kim olduğu ve talepler belirtilir.

2. İhtiyati Tedbir: İhlalden zarar görülmesini engellemek için ihlal edilen hak sahibi, dava süreci boyunca mahkemeden geçici olarak ihtiyati tedbir kararı talep edebilir. Bu tedbir kararıyla, ihlalin devam etmesi durumunda verilecek zararlar önlenebilir.

3. İddiaların İspatı ve Delillerin Sunumu: Davalı tarafın savunma hakkı kullanması ve çeşitli savunma delilleri sunması mümkündür. Öte yandan, davacı taraf ise ihlalin olduğunu ve zarara uğradığını ispatlamak zorundadır.

4. Mahkeme Kararı: Dava sonunda mahkeme, delilleri değerlendirerek bir karar verir. Eğer ihlal tespit edilirse, ihlal edenin faaliyetlerinin durdurulması, tazminat ödenmesi veya başka hukuki çözümler gibi talepleri değerlendirir.

Sonuç olarak, fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi durumunda, bu ihlallere ilişkin davalar fikri mülkiyet mahkemeleri veya ticaret mahkemelerinde görülür. İhlal edilen hak sahibi, avukat aracılığıyla dava açarak ihlal durumunun tespit edilmesini ve haklarının korunmasını sağlayabilir. Ancak unutulmamalıdır ki her vakada durum farklılık gösterebilir ve bu nedenle profesyonel hukuki danışmanlık alınması önemlidir.