Evlilik, birlikte yaşama ve karşılıklı güvene dayanan bir ilişki olan eşler arasında kurulan bir sosyal bağdır. Ancak bazı durumlarda evlilik birliği, çeşitli nedenlerle sona erer. Bu durumda hukuki bir süreç başlar ve evlilik birliğinin sona ermesi hukuken tanımlanır. Bu makalede Türk Hukuk Sistemi’nde evlilik birliğinin sona ermesi ve hukuki sonuçları üzerinde durulacaktır.
1. Evlilik Birliğinin Hukuki Olarak Sonlandırılması:
Türk Hukuk Sistemi’nde evlilik birliği, hukuki olarak farklı yollarla sonlandırılabilir. Bunlar şunlardır:
a. Boşanma: Eşler arasında anlaşmazlık ve uyumsuzluk durumlarında boşanma davası açılarak evlilik birliği hukuken sona erdirilebilir. Türk Hukukunda boşanma, hâkimin kararıyla gerçekleşir ve belirli şartlara bağlıdır. Boşanma kararıyla birlikte evlilik birliği sona erer ve eşler resmi olarak boşanmış sayılır.
b. Hükmen Boşanma: Eşler arasında birlikte yaşama imkânsız hale gelmiş durumlar söz konusu olduğunda, hâkimce hükmen boşanma kararı verilebilir. Bu durumda da evlilik birliği sona erer ve hukuki sonuçları uygulanır.
c. Ayrılık: Evlilik birliği, eşler arasında anlaşmalı olarak sonlandırılabilir. Eşler, noter huzurunda düzenlenen bir ayrılık sözleşmesiyle ayrılıklarını belgeleyebilirler. Bu durumda evlilik birliği sona erer ve hukuki sonuçlar uygulanır.
2. Hukuki Sonuçlar:
Evlilik birliğinin hukuki olarak sona erdirilmesi, çeşitli hukuki sonuçları beraberinde getirir.
a. Mal Rejimi: Türk Hukukunda mal rejimi sözleşmeye dayalı veya yasal mal rejimi olmak üzere ikiye ayrılır. Ancak, mal rejiminin sona ermesi ve boşanma durumunda genellikle ortak mal paylaşımı söz konusu olur. Boşanma durumunda, eşlerin mal varlıkları değerlendirilir ve haklarında paylaşım kararı verilir.
b. Eşlerin Hakkı ve Yükümlülükleri: Evlilik birliği sona erdikten sonra, eşler birbirlerine karşı olan haklarını kaybederler. Boşanma veya ayrılık durumunda eşler, birbirlerine karşı olan maddi ve manevi yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler.
c. Velayet ve Çocukların Durumu: Boşanma durumunda çocukların velayeti konusu önemli hale gelir. Türk Hukuku’na göre, velayet hakkı eşler arasında paylaşılabilir veya bir ebeveynin tek başına velayet hakkı alması mümkündür. Hâkim, çocuğun menfaatlerini gözeterek velayet kararını verir.
d. Nafaka: Boşanma durumunda ihtiyaç sahibi eşin, ekonomik gücü olan eşten maddi destek talep etme hakkı vardır. Bu durumda, aile mahkemesi tarafından nafaka miktarı ve süresi belirlenir. Nafaka, genellikle ekonomik durum ve çocukların durumu göz önünde bulundurularak belirlenir.
e. Soyadı: Türk Hukuku’na göre, herhangi bir sebep olmaksızın boşanan kadın veya erkek, boşanma kararının kesinleşmesiyle birlikte evlilikte aldığı soyadını kullanmaya devam edebilir veya kendi soyadına geri dönebilir.
Sonuç olarak, Türk Hukuk Sistemi’nde evlilik birliğinin sona erdirilmesi çeşitli hukuki süreçlerle gerçekleştirilir ve bu süreçlerin hukuki sonuçları vardır. Bireyler, evlilik birliğinin sona ermesi durumunda hukuki hak ve yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Böylelikle evlilik birliği sonlandığında, mal paylaşımı, velayet, nafaka gibi konular hukuki olarak belirlenir.