Eşyanın rehinlenmesi, borçlunun alacağını teminat altına almak veya borçlunun borcuna karşılık olarak bir eşyanın kullanılmasını sağlamak için bir malın güvence amaçlı olarak borç verene veya alacaklıya bırakılmasıdır. Bu işlem, Türk Hukukunda, Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’nda düzenlenmiştir.
Eşyanın rehinlenmesi için Türk Hukuku’nda genellikle taşınır rehni ve taşınmaz rehni olmak üzere iki ana türü bulunmaktadır. Taşınır rehni, borçlunun üzerinde tasarruf hakkına sahip olduğu taşınır bir malın teminat olarak verilmesidir. Taşınmaz rehni ise taşınmaz bir malın teminat olarak gösterilmesidir.
Taşınır rehnin gerçekleştirilmesi için bazı formalitelerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Borçlu, rehin vermek istediği taşınır malın tapu siciline veya elektronik taşınır rehin siciline (ETRS) kaydedilmesi için talepte bulunur. Bu talep üzerine rehin, sicile tescil edilir ve borç veren veya alacaklı, rehin alarak rehin verenin borcuna karşılık teminata sahip olur.
Taşınmaz rehnin gerçekleştirilmesi için ise belirli formalitelerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Rehin verilecek taşınmaz malın tapu siciline göre ilgili tapu müdürlüğüne başvurulur ve rehin tesis edilmek üzere resmi bir sözleşme düzenlenir. Bu sözleşme, taraflar arasında imzalandıktan sonra tapu müdürlüğüne sunulur ve taşınmaz malın rehin tesis edilmesi için tapu siciline işlenir.
Eşyanın rehinlenmesiyle birlikte, rehin verenin eşyaya ilişkin tasarruf hakkı sınırlanır. Rehin veren, eşyayı sadece ticari faaliyetlerinde kullanma hakkına sahiptir. Diğer bir deyişle, eşyanın rehin veren tarafından satılması, devredilmesi veya kiralaması gibi işlemler yapılması sınırlanır.
Eşyanın rehinlenmesi, bir borcun teminat altına alınması amacıyla yapıldığından, borçlunun borcunu ödememesi durumunda rehin verilen eşya, rehin alacaklı tarafından satılarak elde edilen gelirle borcun tahsil edilmesini sağlar. Ancak bu durumda, rehin veren borcunu ödemez ve rehinli eşya da yeterli gelir getirmezse, rehin alacaklı, icra yoluyla borcunu tahsil edebilir.
Eşyanın rehinlenmesi, borçlu ve alacaklı arasında güven esasına dayanan bir ilişki kurmakta ve alacaklının alacağını temin ederek riskini azaltmasına yardımcı olmaktadır. Ancak, bu işlemi gerçekleştirmeden önce dikkatle düşünmek ve sözleşme şartlarını iyi anlamak büyük önem taşır. Ayrıca, eşyanın rehinlenmesiyle ilgili tüm işlemlerin noter huzurunda gerçekleştirilmesi, taraflar arasında oluşabilecek anlaşmazlıkların önüne geçmek için önemlidir.
Bu yazıda, Türk Hukuku’nda eşyanın rehinlenmesi konusu genel hatlarıyla ele alınmıştır. Ancak, her hukuki konuda olduğu gibi, daha detaylı bilgi için mevcut mevzuatı ve ilgili yargı kararlarını incelemek önemlidir.