Eşya hukukunda rehin, borçlunun borcunu güvence altına almak amacıyla alacaklıya eşyanın mülkiyet hakkının bir sınırlaması olarak verilmesidir. Rehin, alacaklının elindeki alacağın teminatı olarak kullanılır ve borç ödenmediği durumda alacaklının rehin verilen eşyayı satarak alacağını tahsil etme hakkı bulunur. Rehin, özellikle kredi veren bankalar tarafından sıklıkla kullanılan bir güvence türüdür.
Rehin, Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre kurulur. Rehin, belli şartların yerine getirilmesiyle oluşur. Rehin sözleşmesinin yazılı olarak yapılması gerekmektedir. İlgili eşya üzerinde rehin hakkı doğurabilmesi için, sözleşmenin tapu kütüğüne ya da ticaret siciline tescil edilmesi de gerekmektedir. Bu tescil işlemi sayesinde rehin, üçüncü kişilere karşı da etkili hale gelir ve rehin verenin borcunu ödememesi halinde rehinli eşya üzerindeki hakkın korunmasını sağlar.
Rehni kuran sözleşme, rehin akdi olarak adlandırılır. Rehin sözleşmesi, borçlunun rızasıyla gerçekleştirilir. Taraflar arasında bir anlaşma yapılır ve bu anlaşmada rehin hakkının konusu olan eşyanın nitelikleri, değeri ve üzerindeki rehinin miktarı gibi hususlar belirtilir. Rehin sözleşmesi, her iki tarafın da iradesini serbestçe açıklamasıyla kurulur ve tarafların açık rızaları sözleşmeyi geçerli kılar.
Rehin, genellikle taşınır ve taşınmaz mallar üzerinde kurulabilir. Taşınır mal üzerinde rehin kurmak için tapu siciline tescil gerekmese de, mülkiyet hakkı konusundaki güvenlik ve etkinliği artırmak için tapu siciline tescil edilmesi önerilir. Taşınmaz mal üzerinde rehin kurmak için ise tapu siciline tescil mutlaka yapılmalıdır. Rehin konusu malın değeri, rehin miktarını belirlemektedir. Sözleşme yapılırken rehin verenin alacağı miktar belirlenir ve bu miktarın üzerinde başka bir bedel talep edilemez.
Rehin, birçok farklı mal varlığı üzerine kurulabilir. Taşınır malların yanı sıra araçlar, evler, işyerleri, arsalar gibi taşınmaz mallar da rehin verilebilir. Ayrıca, gemi, uçak gibi ulaşım araçlarından alacaklılar da rehinlerini korumak için yararlanabilir. Bir diğer rehin şekli ise ticari işletmeler üzerinde kurulan rehindir. Ticari işletme üzerine rehin kurulabilmesi için ticaret siciline tescil edilmesi gerekmektedir.
Rehin, genellikle iki taraf arasında ödeme sözleşmelerinin teminatı olarak kullanılır. Bankalar, kredi verirken rehin talep eder ve borçlunun ödeme güvencesi olarak rehinli malı kullanır. Ayrıca, alacaklıların da haklarını korumak için rehin hakkını kullanabileceğini belirtmekte fayda vardır.
Rehin, bir güvence türü olarak alacaklı ile borçlu arasında köprü görevi görür. Borcun ödenmediği durumda rehin verilen mal, hukuki yollarla alacaklının tahsil etme hakkı bulunur. Ancak, rehin hakkının kullanılması için yargı yoluna başvurulması gerekmektedir. Rehinli mal, alacaklının talebi üzerine satışa çıkarılabilir ve elde edilen gelirle alacak tahsil edilir.
Sonuç olarak, rehin, bir güvenlik tedbiri olup borçlunun ödeme yükümlülüğünü garanti altına alır. Rehin sözleşmesi tapu sicili veya ticaret sicili üzerinde tescil edilmeli ve ödemede bir aksaklık yaşandığında alacaklının hukuki yolları kullanarak alacağını tahsil etmesini sağlar.