Başlık: Engelli Hakları ve Sınırlamaları
Giriş:
Engelli olan bireyler, toplum içinde eşit haklara sahip olmalı ve yaşamın her alanında tam ve etkili bir şekilde katılım sağlamalıdır. Türkiye’de engellilere haklarını koruyan ve onları destekleyen bir dizi yasal düzenleme bulunmaktadır. Ancak bazı durumlarda, engelli hakları belirli sınırlamalara tabi olabilir. Bu makalede, engelli haklarının ne zaman sınırlanabileceği konusuna odaklanacağız ve Türk vatandaşlarına bu konuda detaylı bir bilgi sunacağız.
Engelli Hakları ve Koruma:
Türkiye’nin engellilere yönelik mevzuatı, Anayasa ve uluslararası sözleşmeler temelinde oluşturulmuştur. Engellilere yönelik en temel koruma sağlayan yasa, 2005 tarihli Engellilerin Hakları Kanunu’dur. Bu kanun, engelli bireylere yaşamın her alanında adalet, eşitlik, bağımsızlık ve insan haklarına saygı gibi temel ilkeleri garanti eder.
Engellilere özel hukuki koruma sağlayan diğer yasal düzenlemeler arasında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Türkiye İş Kurumu’nun engelli istihdamı, engelli raporu, engellilerin eğitimi ve öğretimi gibi konulara ilişkin politikalar geliştirmesi de yer alır. Bunun yanı sıra Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Engellilerin Unvan ve Kadrolara Ayrılan Kontenjanları Hakkında Yönetmelik, Türkiye’deki engelli vatandaşların istihdam hakkını garanti altına alır.
Engelli Haklarına Sınırlama Getiren Durumlar:
Engelli hakları genellikle korunurken, bazı durumlarda belirli sınırlamalar getirilebilir. Türk hukukunda engellilere yönelik sınırlamalar, aşağıdaki şekillerde mevcut olabilir:
1. Kamu düzeni, güvenliği veya toplum sağlığı: Engelli bireylerin hakları, kamu düzeni, güvenliği veya toplum sağlığı riski teşkil ettiğinde sınırlanabilir. Örneğin, bir engelli bireyin şiddet içeren veya tehlikeli bir suç işlemesi durumunda, bireyin hakları geçici olarak sınırlandırılabilir.
2. Makul ölçüde uygunluk: Engelli bireylerin hakları, makul ölçüde uygunluk ilkesine göre sınırlanabilir. Bu ilke, engelli bireyin isteği veya talebi üzerine yapılması gereken düzenlemelerin, maliyeti veya uygulanabilirliği açısından aşırı yük oluşturmasını engeller. Ancak, bu yönde yapılan sınırlamalar da engelli bireyin temel haklarını ihlal edemez.
3. Özel durumlar: Engelli bireyler, özel durumlar nedeniyle sınırlamaya tabi olabilir. Örneğin, bir engelli bireyin bir sanat eseri, tarihi yapı veya doğal alan gibi koruma altındaki bir alanı kullanması veya ziyaret etmesi durumunda, belirli önlemler ve sınırlamalar getirilebilir.
Sonuç:
Engelli haklarının Türkiye’deki mevzuatı, engelli bireylere yaşamın her alanında eşit haklar sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Ancak bazı durumlarda, kamu düzeni, güvenliği veya toplum sağlığı gibi faktörler nedeniyle sınırlamalar getirilebilir. Bu sınırlamalar, makul ölçüde uygunluk ve özel durumlar ilkesine göre yapılmalıdır. Engelli bireylerin haklarının korunması ve desteklenmesi, toplumun her kesimi tarafından önemsenmelidir.
Kaynaklar:
1. 2005 tarihli Engellilerin Hakları Kanunu
2. Türkiye İş Kurumu
3. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Engellilerin Unvan ve Kadrolara Ayrılan Kontenjanları Hakkında Yönetmelik