Tahkim, devletler arası anlaşmazlıkların çözümünde yaygın olarak tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntemde, disputenin tarafları tarafından anlaşılan bir tahkim kurulu tarafından çözüme ulaşılır. Türkiye’de de tahkime ilişkin hukuki düzenlemeler bulunmakta olup, uluslararası tahkimde yer alan standartlar doğrultusunda hareket edilmektedir.
Tahkim, devletler arası anlaşmazlıkların çözümünde tercih edilen bir yöntemdir çünkü geleneksel mahkemelerin karmaşıklığı, süre uzunluğu ve maliyeti gibi dezavantajlarının üstesinden gelebilir. Tahkim, daha hızlı bir şekilde sonuçlanabilen, daha az zaman ve maliyet gerektiren, daha gizli ve daha öngörülebilir bir yol olarak kabul edilmektedir.
Tahkim süreci, tarafların karşılıklı olarak anlaştığı bir tahkim anlaşması ile başlar. Bu anlaşma, tahkim sürecinin nasıl yürütüleceğini, tahkim kurulu üyelerinin nasıl seçileceğini, delil toplama sürecini ve uyuşmazlığın sonuçlandırılmasının nasıl gerçekleştirileceğini belirler.
Türkiye’de tahkim, Türk Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Kanunu (TMÖHUK) tarafından düzenlenmiştir. TMÖHUK, uluslararası tahkim süreçlerinin yürütülmesine ilişkin temel kuralları belirlemektedir. Ayrıca Türkiye, 1958 New York Tahkim Sözleşmesi’ni de imzalamış olup, bu sözleşme ile tahkim kararlarının tanınmasını ve tenfizini kolaylaştırmaktadır.
Türkiye’de tahkimde yer alan en yaygın tahkim merkezi İstanbul Tahkim Merkezi (İTAM)dir. İTAM, tahkim sürecinde taraflara destek sağlamakta ve tahkim kararlarını uygulamaktadır. Ayrıca İstanbul Ticaret Odası ve Ankara Ticaret Odası gibi ticaret odaları da tahkim hizmetleri sunmaktadır.
Tahkim süreci, çoğunlukla üç aşamada gerçekleşir: başvuru, inceleme ve tahkim kararı. Başvuru aşamasında, taraflar tahkime başvurur ve tahkimin yeri ve diline ilişkin kararlar alınır. Taraflar ayrıca tahkim kurulu üyelerini seçer. İnceleme aşamasında, taraflar delil sunar ve argümanlarını sunar. Tahkim kurulu, tarafların sunduğu delilleri değerlendirir ve uyuşmazlığı çözmek için karar verir. Tahkim kararı, tarafların uymak zorunda olduğu bağlayıcı bir karardır.
Türkiye’de tahkim kararlarının tenfizi, TMÖHUK’a göre gerçekleştirilir. Tarafların istemi üzerine, tahkim kararının tenfizine ilişkin bir karar alınır. Bu karar, Türk mahkemeleri tarafından verilir ve tahkim kararı Türk mahkemeleri tarafından icra edilir.
Sonuç olarak, devletler arası anlaşmazlıkların çözümünde tahkim, hızlı, etkili ve maliyet açısından avantajlı bir yöntem olarak kabul edilir. Türkiye’de de tahkim hukuki olarak düzenlenmiştir ve uluslararası tahkim standartları doğrultusunda uygulanmaktadır. Ülkemizdeki tahkim merkezleri, taraflara destek sağlamakta ve tahkim kararlarını uygulamaktadır. Tahkim kararlarının tenfizi ise Türk mahkemeleri tarafından gerçekleştirilir.