Hakemlik, devletler arası anlaşmazlıkların çözümünde etkili bir yöntemdir. Devletler ve uluslararası kuruluşlar arasında ortaya çıkan anlaşmazlıklar, genellikle savaş veya yaptırımlar gibi daha agresif yöntemleri gerektirmez. Bu tür durumlarda, taraflar arasında ilişkilerin korunabilmesi ve adil bir şekilde çözüm bulunabilmesi için hakemlik sürecine başvurulur.

Hakemlik süreci, tarafların anlaşmazlığını çözmek için üçüncü bir tarafa başvurmalarını içerir. Hakemlik, tarafsız ve objektif bir bakış açısıyla tarafları dinlemek, delilleri değerlendirmek ve sonunda bir karar vermek amacıyla oluşturulan bir süreçtir. Taraflar, bu sürece uzlaşmazlık çıkmadan önce ya da çıktıktan sonra başvurabilirler.

Hakemlik süreci, genellikle anlaşmazlığın taraflarının atayacağı hakemler veya bir hakemlik kurulu tarafından yürütülebilir. Bu kişiler, taraflar arasındaki anlaşmazlığı çözmek için hukuki bilgi ve deneyime sahip olmalıdır. Genellikle, tarafsız bir hakem veya hakemlik kurulu oluşturmak için taraflar arasında bir anlaşma yapılır. Taraflar genellikle kendi hakemlerini seçerler ve bu hakemlerin yanı sıra bir başkan hakem de atanabilir.

Türk Hukuk Sistemi’nde, devletler arası anlaşmazlıkların çözümünde hakemlik süreci çeşitli yollarla yapılabilir. Bu süreçlerden bazıları 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) ve 6100 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) tarafından düzenlenmiştir. Örneğin, TBK madde 401/1’e göre, taraflar hakemlik yapma hakkını, anlaşmazlığın ortaya çıkmasından önce veya sonra bir sözleşmeye bağlayabilirler. Aynı şekilde, TTK madde 437/1’e göre de taraflar anlaşmazlık çıkmadan önce veya sonra hakemlik yapma hakkını kullanabilirler.

Hakemlik sürecinde tarafların izleyeceği adımlar genellikle şu şekildedir:

1. Tarafların anlaşmazlık çıkması durumunda hakemlik sürecini başlatmaya karar vermesi.
2. Hakemlik sürecinin başlamasını sağlamak için yazılı başvuru yapılması.
3. Tarafların hakem veya hakemlik kuruluna atanacak hakemleri belirlemesi ve bildirmesi.
4. Tarafların hakem veya hakemlik kuruluna sunacakları delilleri ve savunmaları hazırlaması.
5. Tarafça sunulan delillerin ve savunmaların değerlendirilmesi.
6. Hakem veya hakemlik kurulunun tarafsız bir şekilde tarafları dinlemesi ve gerekli incelemeleri yapması.
7. Hakem veya hakemlik kurulunun anlaşmazlığı çözecek bir karar vermesi.
8. Kararın taraflara iletilmesi ve uygulanması.

Hakemlik süreci, tarafların sorunu çözmek için daha az maliyetli ve zaman alıcı bir alternatif sunar. Taraflar, bir mahkeme sürecinden ziyade hakemlik sürecini tercih edebilirler çünkü hakemlik genellikle daha hızlı sonuçlanır. Ayrıca, kararlarına itiraz edilemez ve çözüm daha önceden belirlenen kurallara göre yapılır.

Sonuç olarak, hakemlik süreci, devletler arası anlaşmazlıkların çözümünde önemli bir yere sahiptir. Türk Hukuk Sistemi’nde, hakemlik süreci yasalar ve mevzuat ile düzenlenmiştir. Taraflar, bir anlaşmazlık durumunda bu yönteme başvurarak adil ve etkili bir çözüm bulabilirler.