Denizler dünyanın ortak bir mülkiyetidir ve dolayısıyla uluslararası sulardaki gemilere ilişkin haklar ve yükümlülükler de uluslararası hukuka tabidir. Uluslararası sularda gemilerin sahip olduğu bazı temel haklar ve yükümlülükler aşağıda açıklanmaktadır.

1. Yolculuk Hakları: Uluslararası sularda seyreden gemiler, diğer devletlerin haklarına saygı göstermek kaydıyla serbestçe seyir yapma hakkına sahiptir. Gemilerin geçiş serbestisi, belirli istisnalar dışında, diğer devletlerin izni veya kontrolüne tabi tutulmamaktadır. Özellikle gemi bayrak devleti geminin seyir özgürlüğüne ilişkin genel yönetimi ve kontrolü sağlar.

2. İfade Özgürlüğü: Gemilerin kaptanı veya sahibi, gemi hakkında soruşturma yapılmasına veya bilgi verilmesine ilişkin bir denetime tabi olmadıkça, gemiler uluslararası sular üzerinde ifade özgürlüğüne sahiptirler. Ancak, korsanlık, terörizm, silah kaçakçılığı veya insan kaçakçılığı gibi uluslararası suçlarla ilgili olarak, devletler diğer gemilere ve deniz emniyetine zarar vermeden önce gemilere dizginlemek ve kontrol etmek için bazı önlemler alabilirler.

3. Güvenlik Önlemleri: Uluslararası sulardaki gemiler, yasa dışı faaliyetlere karşı etkili güvenlik önlemleri almakla yükümlüdür. Bu önlemler, gemilerin korsanlık veya terör saldırılarına karşı korunmasını, gemi personelinin ve yolcularının güvenliğini ve geminin çevreyle uyumlu faaliyetlerini içerir. Bu önlemler, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) ve diğer ilgili uluslararası kuruluşlar tarafından tespit edilen standartlara göre uygulanır.

4. Çevre Koruma: Gemi sahipleri ve kaptanlar, çevrenin korunmasına ilişkin uluslararası kurallara uymakla yükümlüdür. Gemiler, atıklarını kontrol etmeli, deniz suyu kalitesini korumalı ve deniz yaşamını zarara uğratmamalıdır. Uluslararası deniz çevresine ilişkin kurallar, deniz kirliliğinin önlenmesi ve kontrol edilmesi için çeşitli anlaşmalar ve protokoller tarafından belirlenmiştir.

5. İnsan Hakları: Uluslararası sulardaki gemilerde çalışan personellere, insan hakları ve temel işçi haklarına saygı gösterilmesi gerekmektedir. Gemilerdeki çalışanlar, düşmanlığa veya kötü muameleye tabi tutulmamalı ve adil çalışma koşullarına sahip olmalıdır. İnsan haklarına ilişkin uluslararası sözleşmeler, gemi sahipleri ve kaptanların gemideki personelin haklarını korumasına yardımcı olur.

Yukarıda belirtilenler, uluslararası sulardaki gemilerin genel hakları ve yükümlülükleridir. Ancak, bu hak ve yükümlülüklerin kapsamı, detayları ve uygulama şekilleri, uluslararası hukuk normlarına ve devletler arasında yapılan sözleşmelere dayanmaktadır.