Türkiye’de denizde faaliyet gösteren gemilerin acil durumlar için planlar yapması ve bu planları uygulaması, ulusal ve uluslararası düzenlemelere uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Bu önlemler, hem gemi güvenliğini hem de mürettebatın ve denizdeki diğer kişilerin emniyetini sağlamayı amaçlar.
Denizdeki gemilerin acil durumlar için planlar yapması, Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) SOLAS (International Convention for the Safety of Life at Sea / Denizde Can Güvenliği Uluslararası Sözleşmesi) kurallarına ve Türk Denizcilik Kanunu’na uygun olarak yapılmalıdır.
İlk önce, her geminin güvenlik ve acil durumlar için detaylı bir plana sahip olması zorunludur. Bu plan, geminin tipine, büyüklüğüne ve işlevine göre değişiklik gösterebilir. Ancak, genel olarak aşağıdaki konuları içermelidir:
1. Denizde güvenliğin sağlanması: Geminin makine dairesi, yangın söndürme ve acil durum ekipmanlarının bakımı ve denetimi, mürettebatın güvenlik eğitimi gibi önlemler alınmalıdır.
2. Acil durum tatbikatları: Geminin mürettebatı, çeşitli acil durum senaryolarına dair tatbikatlar yapmalıdır. Yangın, su alma, gemi batacak gibi senaryolara karşı tatbikatlar düzenlenerek mürettebatın tepki süresi ve dönemsel olarak eğitimleri sağlanmalıdır.
3. İletişim planları: Gemi mürettebatı, diğer gemilere, kıyı güvenlik birimlerine ve denizcilik otoritelerine acil durumlarda nasıl bilgi vereceğini ve iletişim kuracağını bilmelidir. Gemide iletişim ekipmanlarının kullanımı hakkında eğitimler verilmeli ve bu ekipmanların düzenli olarak kontrol edilmesi sağlanmalıdır.
4. Güvenli tahliye prosedürleri: Gemi mürettebatı, gemideki yolcuların güvenli bir şekilde tahliye edilmesi için gerekli prosedürleri bilmelidir. Acil durum tahliye planları yapılmalı ve yolcuların ve mürettebatın nasıl toplanacağına dair yer işaretleri, kaçış yolları ve cankurtaran botları gibi önlemler alınmalıdır.
5. İtfaiye ve yangın önlemleri: Geminin yangın önleyici ekipmanları (yangın söndürme cihazları, yangın sprinkleri sistemi, yangın ihbar sistemleri) düzenli olarak kontrol edilmeli, bakımları yapılmalı ve mürettebat bu ekipmanların nasıl kullanılacağı konusunda bilgilendirilmelidir.
6. Acil durum yönetimi ve komuta yapısı: Geminin acil durumlarla başa çıkmak için bir yönetim ve komuta yapısının olması gerekmektedir. Acil durum komuta merkezi kurulmalı, sorumluluk bölgeleri netleştirilmeli ve acil durumda yapılması gereken adımlar ve görevler belirlenmelidir.
Bu önlemlerin uygulanması ve kontrol edilmesi, Türk Denizcilik Kanunu’nun öngördüğü şekilde gerçekleştirilmelidir. Türk Denizcilik Kanunu’na göre, gemilerin denizcilik otoriteleri tarafından düzenli olarak denetlenmesi ve güvenlik gerekliliklerine uygunluğunun kontrol edilmesi zorunludur.
Son olarak, acil durum planlarının sadece oluşturulması değil, aynı zamanda düzenli olarak tatbik edilmesi ve güncellenmesi de önemlidir. Acil durum senaryolarının ve önlemlerin gözden geçirilmesi, gemideki değişiklikler ve gelişmeler dikkate alınarak periyodik olarak yapılmalıdır.
Türk hukuk sistemi, denizcilik sektöründe meydana gelebilecek acil durumların önlenmesi ve yönetilmesi konusunda uluslararası standartlara uygun olarak önlemler almaktadır. Bu sayede, Türkiye’de faaliyet gösteren gemilerin güvenliği ve acil durumlarla başa çıkabilme yetenekleri arttırılmaktadır.