Cezai yaptırımlar, suç işleyen kişilere uygulanan cezaların genel adıdır. Bu yaptırımlar, suçun niteliğine ve ciddiyetine göre değişir ve suçla hukuki alanda ilişkili olan birçok kanun tarafından düzenlenir. Türk Ceza Kanunu ve diğer özel kanunlar, cezai yaptırımların uygulanmasında temel kaynaklardır.

Cezai yaptırımlar ikiye ayrılır: hapis cezaları ve para cezaları. Hapis cezaları, suç işleyen kişinin belirli bir süre boyunca cezaevine kapatılmasını gerektirirken, para cezaları suçlunun belirli bir miktar parayı devlete ödemesini gerektirir.

Hapis cezaları, sürelerine göre değişir. Türk Ceza Kanunu’nda belirtilmiş olan ceza türleri ve süreleri dikkate alınarak, suçlunun işlediği suçun niteliği ve ciddiyetine göre hapis cezası belirlenir. Örneğin, hırsızlık suçu işleyen bir kişiye 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilebilirken, cinayet suçu işleyen bir kişiye müebbet hapis cezası verilebilir. Hapis cezası, suçlu hüküm giyene kadar cezaevine girmemenin yolları var mı diye soracak olursanız, pek çok durumda uygun koşullu salıverme hükümleri mevcut ve suçlu, belirli bir süre cezadan hüküm giyecek.

Para cezaları ise, suçlunun işlediği suçun niteliğine göre belirlenir. Hırsızlık gibi daha basit suçlar için hapis cezası yerine para cezası uygulanabilir. Ayrıca, bazı özel kanunlar belirli suçlara özgü para cezaları öngörebilir. Örneğin, trafik cezaları gibi.

Cezai yaptırımların uygulanması ise ceza yargılaması süreciyle gerçekleştirilir. Suçun delilleri incelenir, şüpheli veya sanık hakkında soruşturma yapılır ve suçlunun mahkemede yargılanması için dava açılır. Mahkeme, suçun ispatlanması halinde hüküm verir ve cezayı belirler. Cezanın türü, süresi ve miktarı mahkeme tarafından kararlaştırılır.

Cezai yaptırımlara itiraz etme hakkı da vardır. Ceza mahkemesi kararına itiraz etmek için istinaf veya temyiz yoluna başvurulabilir. İstinaf ve temyiz süreçleri, ceza yargılamasının ikinci ve üçüncü aşamalarıdır ve yargıtayda sona erer.

Sonuç olarak, cezai yaptırımlar suç işleyen kişilere uygulanan cezalardır. Hapis cezaları ve para cezaları olmak üzere iki temel türü vardır. Cezalar, suçun türü ve ciddiyetine göre belirlenir ve ceza yargılaması süreciyle uygulanır. Suçlu, ceza mahkemesi kararına itiraz edebilir ve bu durumda istinaf ve temyiz yollarını kullanabilir.