Şartlı salıverilme, ceza hukukunda mahkumların cezaevinde geçirdikleri sürenin bir kısmını veya tamamını tahliye edilmeden, belirli bir süre veya koşullar karşılandığında serbest bırakılması anlamına gelmektedir. Bu uygulama, mahkumların cezaevi koşullarında yaşadıkları sürecin uzunluğunu azaltarak, ceza infaz sistemi üzerindeki aşırı yükü hafifletmek ve hükümlülerin topluma uyum sağlamalarını teşvik etmek amacıyla kullanılmaktadır.

Türk ceza hukuku sistemi, şartlı salıverme konusunda çeşitli düzenlemeler içermektedir. Şartlı salıverme kurumu ile ilgili ana düzenleme, Türk Ceza Kanunu’nun 108. maddesinde yer almaktadır. Bu maddeye göre, belirli suçlar için hüküm giyen mahkumlar, kesin hapsi bitmeden belli şartlar sağlandığında tahliye edilebilirler.

Şartlı salıverme için gereken koşullar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Hükümlü, önceki cezalarından dolayı (eğer varsa) şarta bağlı salıverilme süresinde 10 yıldan fazla hapis cezasına mahkum edilmemiş olmalıdır.
2. Hükümlü, cezanın infazına başlanmadan önce en az üçte birini cezaevinde geçirmiş olmalıdır.
3. Hükümlü, ceza süresi boyunca iyi bir tutum sergilemelidir.
4. Hükümlünün, salıverildiğinde topluma uyum sağlama ve suç işlememe potansiyeli bulunmalıdır.
5. Şartlı salıverme talebinde bulunan hükümlü, uzman bir kurul tarafından değerlendirilir ve değerlendirme sonucunda uygun bulunursa salıverilmesi kararlaştırılır.

Bu koşulların sağlanması halinde hükümlü, şartlı olarak tahliye edilir ve belli bir süre boyunca denetlenir. Denetimli serbestlik sürecinde, hükümlü belirli kurallara uymalı ve belirli bir süre boyunca belirli bir yere yerleşmek zorundadır. Ayrıca, hükümlü herhangi bir yeni suç işlemezse, salıverilen süre boyunca serbest kalır ve tam bir özgürlük kazanır.

Şartlı salıverme talebi, hükümlü veya yakınları tarafından ceza infaz kurumuna başvuruda bulunarak yapılır. Başvurudan sonra mahkeme veya ilgili mercilerce hükümlü değerlendirilir ve talep uygun bulunması halinde şartlı salıverme kararı verilir.

Şartlı salıverme, Türk ceza hukukunun adalet, rehabilite etme ve suçu önleme prensipleriyle uyumlu olarak düzenlenmiş bir kurumdur. Bu uygulama, hükümlüleri topluma geri kazandırma, yeniden suç işleme riskini azaltma ve yeniden topluma uyum sağlama amaçlarına hizmet etmektedir. Şartlı salıverme, hem hükümlülere ikinci bir şans sunarken, hem de ceza infaz sistemine nefes alma imkanı sağlamaktadır.