Boşanma davalarında çocukların velayeti, karşı karşıya kalan eşler arasında en hassas ve önemli konulardan biridir. Velayet, çocuğun günlük yaşamını düzenleyen, eğitimini ve sağlığını gözetme yetkisi olarak tanımlanabilir. Türk Hukuk Sistemi’nde çocukların velayetinin belirlenmesi, çocuğun çıkarlarına ve eşlerin durumuna göre kapsamlı bir değerlendirme gerektirir.
Boşanma davasında çocukların velayetinin belirlenmesi için mahkeme, temelde iki farklı seçenek üzerinde durur: Ortak velayet veya tek taraflı velayet.
Ortak velayet, boşanma sonrasında eşlerin çocukların eğitimi, sağlığı ve genel refahıyla ilgili kararları birlikte alacakları bir düzenlemeyi ifade eder. Bu durumda eşler, çocukların velayetini paylaşır ve ortak kararlar alır. Türk Hukuk Sistemi’nde, çocuğun psikolojik gelişimi ve çıkarları gözetilerek mümkün olduğunca ortak velayet uygulanması teşvik edilmektedir. Ancak, çocuğun ihtiyaçlarını karşılamakta ortaklık mümkün değilse veya çocuğun bir ebeveyni kötü muamele veya ihmal gibi sebeplerle çocuğun çıkarlarına zarar veriyorsa, mahkeme tek taraflı velayeti tercih edebilir.
Tek taraflı velayet ise, çocuğun yalnızca bir ebeveyninin sorumluluğunda olacağı bir düzenlemeyi ifade eder. Mahkeme, çocuğun sağlığı, mutluluğu ve çıkarları göz önünde bulundurarak, tek taraflı velayeti bir ebeveynin lehine verebilir. Bu durumda çocuğun diğer ebeveyni, belli bir süre çocuğu görmek veya temas etmek için düzenlemeler yapma hakkına sahip olabilir.
Çocukların velayetinin belirlenmesi sürecinde, mahkeme çocuğun gelişimi, yaşına uygun ihtiyaçları, okul durumu, ebeveynlerin çocukla olan ilişkisi, ebeveynlerin maddi ve manevi koşulları, eşler arasındaki iletişim ve işbirliği yetenekleri gibi birçok faktörü dikkate alır. Mahkeme ayrıca, çocuğun dinlenmesi için bir uzman veya psikolog atanabilir ve raporları da değerlendirilebilir.
Çocukların velayetinin belirlenmesi aşamasında mahkeme, taraflardan ilgili belgeleri, tanık ifadelerini ve diğer delilleri sunmalarını talep edebilir. Taraflar, çocuğun yaşam koşullarını etkileyen herhangi bir faktörü mahkemeye sunarak velayetin kendilerine verilmesi gerektiğini kanıtlama sorumluluğuna sahiptir.
Sonuç olarak, Türk Hukuk Sistemi’nde çocukların velayetinin belirlenmesi, çocuğun çıkarlarının gözetilmesini amaçlar. Mahkeme, çocuğun mutluluğu, gelişimi ve refahı için en iyi kararı verme sorumluluğunu taşır. Ortak velayet veya tek taraflı velayet kararları, tarafların durumuna ve çocuğun ihtiyaçlarına göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, boşanma davası sürecinde çocukların velayetinin belirlenmesi hususunda uzman bir avukattan destek almak önemlidir.