Borçlar hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenleyerek, iş sözleşmelerinin sona ermesine ilişkin kuralları belirler. İş sözleşmeleri, genellikle taraflardan birinin belirli bir süre veya belirli bir işin tamamlanması üzerine anlaşmasıyla sona erer. Ancak bazı durumlarda, işçi veya işverenin isteği veya hukuki nedenlerle sözleşme sonlandırılabilir.

İş sözleşmelerinin sona ermesinde en yaygın olanları şunlardır:

1. İstifa: İşçi, herhangi bir sebep göstermeden belirli bir süre önceden işverene bildirimde bulunarak sözleşmeyi sona erdirebilir. İstifa süresi, taraflar arasında belirlenen veya yasal olarak öngörülen bir süre olabilir.

2. Fesih: İşverenin işçiyi belirli nedenlere dayanarak hemen veya bildirim süresine uymak suretiyle işten çıkarmasıdır. Fesih, işçinin işverenin belirli yükümlülüklerini ihlal etmesi, performans eksikliği, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu iş göremez hale gelmek gibi nedenlere dayandırılabilir. Ancak fesih hakkının kullanılabilmesi için işverenin işçiyi önceden uyarıması ve işçinin yetersizliklerini düzeltme imkanı tanıması gerekmektedir.

3. İşçinin haklı nedenle fesih hakkı: İşçi, işverenin belirli yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya üzerine düşen haklı sebeplerden dolayı işyerinde çalışamayacak duruma düşmesi gibi durumlarda iş sözleşmesini hemen veya bildirim süresine uyarak sona erdirebilir. İşçinin bu hakkını kullanabilmesi için sıkıntının devam etmesi halinde yazılı olarak işverene bildirim yapması gerekmektedir.

4. İş sözleşmesinin süresi dolması: İş sözleşmeleri, genellikle belirli bir süre için yapılabildiği gibi, belirsiz süreli olarak da düzenlenebilir. Belirli süreli sözleşmeler, süresi sona erdiğinde otomatik olarak sona ererken, belirsiz süreli sözleşmeler için tarafların karşılıklı anlaşması veya hukuki nedenler gerekmektedir.

5. İşverenin işçiyi emeklilik, yaşlılık veya sürekli işgöremezlik nedeniyle işten çıkarması: İşveren, işçinin emeklilik yaşına gelmesi, yaşlılık aylığı alacak duruma gelmesi veya sürekli işgöremezlik durumu gibi hallerde sözleşmeyi sona erdirebilir. Ancak bu durumda işverenin işçiye belirli bir süre önceden bilgilendirme yapması ve emeklilik veya sürekli işgöremezlik durumunun resmi olarak belgelenmiş olması gereklidir.

Yukarıda belirtilen yöntemlerin dışında, bazı özel durumlar da iş sözleşmelerinin sona ermesine yol açabilir. Örneğin, işverenin iflası veya konkordato ilan etmesi durumunda iş sözleşmeleri sona erer ve işçiye işçilik alacağı ödenmesi sağlanır.

İş sözleşmelerinin sona ermesi, borçlar hukuku kapsamında önemli bir konudur. İşçi ve işveren arasındaki ilişkilerin düzenli ve adil bir şekilde sonlandırılması, her iki tarafın haklarını koruma açısından büyük önem taşır. İşçinin çalışma koşullarının iyileştirilmesi, işverenin ise insan kaynakları politikalarını etkin bir şekilde uygulaması, iş sözleşmelerinin sorunsuz bir şekilde sona erdirilmesi için önemli bir adımdır. Bu nedenle, işçi ve işverenin, iş sözleşmelerinin sona ermesine ilişkin borçlar hukuku kurallarını doğru bir şekilde bilmeleri ve uygulamaları önemlidir.