Borçlar hukukunda ifa şekli, borçlunun yaptığı veya yapması gereken edimleri nasıl ve ne şekilde yerine getirmesi gerektiğini belirleyen bir kavramdır. İfa şekli, borçlar hukukunda önemli bir konudur çünkü yükümlülüklerin doğru bir şekildeyerine getirilmemesi, taraflar arasında uyuşmazlıklara ve hatta hukuki sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, ifa şekli konusu, Türk vatandaşları için önemli bir bilgi kaynağıdır.

Borçlar hukukunda ifa şekli, genel olarak iki aşamada belirlenir. İlk aşama, borçların nasıl ifa edileceğini düzenleyen kanun veya sözleşme hükümleridir. İkinci aşama ise örf ve adet, uzman görüşleri gibi unsurlardır. Şimdi bu aşamaları daha ayrıntılı bir şekilde açıklayalım:

1. Kanun veya sözleşme hükümleri:
Borçlar hukuku, çeşitli kanunlar ve sözleşmeler aracılığıyla ifa şeklinin belirlenmesini sağlar. Öncelikle, Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Borçlar Kanunu (BK) gibi temel yasal düzenlemeler belirli borçların nasıl ifa edilmesi gerektiği konusunda hükümler içerir.

Örneğin, TMK’ya göre, para borçları genellikle nakit ödeme şeklinde ifa edilir. Ancak, taraflar arasında farklı bir ödeme şekli (banka transferi, çek vb.) anlaşmışlarsa, bu ödeme şekliyle ifa gerçekleştirilir. Dolayısıyla, kanun veya sözleşme hükümleri, ifa şeklinin belirlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

2. Örf ve adet, uzman görüşleri:
İfa şeklinin belirlenmesinde kanun veya sözleşme hükümleri yetersiz kalıyorsa, örf ve adet, uzman görüşleri gibi unsurlar devreye girebilir. Bu unsurlar, belirli bir sektörde veya toplumda kabul gören uygulamalar ve geleneklerdir. Tarafların alışılagelmiş bir şekilde ifa yapması, örf ve adetin etkisi altında olması mümkündür. Ayrıca, konuya uzmanlıkla yaklaşan kişilerin görüşleri de dikkate alınabilir.

Örneğin, inşaat sektöründe, borçlunun inşaatı belirli bir süre içinde tamamlaması ve teslim etmesi gerekmektedir. Bu durumda, örf ve adetin belirlediği süre ve şartlara uygun olarak ifa gerçekleştirilir. Aynı şekilde, gümrük işlemleriyle ilgili borçlar söz konusu olduğunda, gümrük mevzuatı ve uygulamaları ifa şeklinin belirlenmesinde önemli rol oynar.

İfa şekli belirlenirken her zaman kanun veya sözleşme hükümleri esas alınmalıdır. Ancak, hukuksal bir boşluk veya belirsizlik durumunda, örf ve adet, uzman görüşleri gibi diğer unsurlar farklı yorumlar ve yol gösterici olabilir. Burada önemli olan tarafların anlaşmazlık durumunda mahkemelerde çözüm aramasından önce, mümkün olduğunca anlaşmalarını sağlamalarıdır. Çünkü mahkeme yolu hem zaman hem de maddi açıdan daha maliyetli olabilir.

Sonuç olarak, borçlar hukukunda ifa şekli, borçlunun yaptığı veya yapması gereken edimlerin nasıl ve ne şekilde yerine getirileceğini belirler. Bu belirleme, kanun veya sözleşme hükümleri, örf ve adet, uzman görüşleri gibi farklı unsurlara dayanır. Tarafların ifa şeklinin belirlenmesinde anlaşmazlık durumunda, hukuki yardım alması uygun olacaktır.