Bir ülke mahkemesi, başka bir ülkede verilen bir kararı tanıma ve uygulama yetkisine sahiptir. Bu süreç, ilgili ülkeler arasında var olan uluslararası hukuk anlaşmaları ve iç hukuk kurallarına dayanmaktadır. Türk hukuk sistemi, yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve uygulanması konusunda belirli kuralları içeren mevzuata sahiptir.
Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve uygulanması için Türkiye’deki ilgili kurum “Türkiye Adalet Bakanlığı”dır. Bu süreç, Adalet Bakanlığı’nın “Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi Usulü Hakkındaki Kanun” ve “Hukuk Muhakemeleri Kanunu” gibi mevzuat hükümlerine dayalı olarak gerçekleştirilir.
Yabancı bir mahkemenin verdiği kararın tanınabilmesi için bazı koşulların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu koşullar aşağıdaki gibidir:
1. Yetki: Yabancı mahkemenin, hüküm verdiği davada yetkili olduğunu kanıtlamak gerekir. Yetkililik, genellikle davalının ikametgahı, taşınmaz malın bulunduğu yer veya işin yapıldığı yer gibi kriterlere dayanır.
2. Hüküm İçeriği: Yerel mahkeme, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de kamu düzenine aykırı olmadığına ve Türk hukuk sisteminin temel ilke ve kurallarına uygun olduğuna karar vermelidir. Kamu düzeni kavramı, temel insan haklarına ve kamu düzenine zarar verebilecek hükümleri içeren kararları kapsar.
3. Tebliğ: Yabancı mahkeme kararı, Türkiye’deki ilgili taraflara resmi bir şekilde tebliğ edilmelidir. Tebliğ, yerel mahkeme tarafından yapılabilir veya Adalet Bakanlığı’nın Türkiye’deki yetkilileri aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
Yabancı mahkeme kararının tanınması ve uygulanmasına karar verildiğinde, Türk mahkemesi bu karara uygun şekilde hareket eder. Bu, yabancı kararın Türkiye’deki uygulanmasını ve icra edilmesini içerir. Yerel mahkeme, yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilebilmesi için gerekli tedbirleri alır.
Ancak, bazı durumlarda yabancı mahkeme kararının tanınması ve uygulanması reddedilebilir. Bu durumlar şunları içerir:
1. Yetki İtirazı: Yerel mahkeme, yabancı mahkemenin yetkisinin hükümranlık alanına girip girmediği konusunda bir itirazla karşılaşabilir. Böyle bir durumda, yerel mahkeme Türkiye’deki yetkililerden görüş alabilir ve yetkinin Türkiye’ye ait olduğu sonucuna varabilir.
2. Kamu Düzeni İtirazı: Yerel mahkeme, yabancı mahkeme kararının Türkiye’deki kamu düzenine aykırı olduğunu tespit ederse, bu kararı tanımayabilir veya uygulamayabilir.
Yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve uygulanması, uluslararası iş ilişkilerinde çok önemli bir konu olup, hukukun etkin uygulanabilmesi için gereklidir. Bu süreç, uluslararası işbirliği ve ülkeler arasındaki karşılıklı güvenin sonucudur.
Türk hukuk sistemi, yabancı mahkeme kararlarının adil bir şekilde değerlendirilmesini ve yerine getirilmesini sağlamak için gerekli mekanizmalara sahiptir. Bu sayede, Türkiye’deki mahkemelerin yabancı mahkeme kararlarını etkin bir şekilde tanıma ve uygulama yetkisi bulunmaktadır.