Anayasa Mahkemesi, Türkiye’nin en yüksek yargı organıdır ve Anayasa’ya aykırı olduğunu düşündüğü yasaları denetleme yetkisine sahiptir. Anayasa Mahkemesi, yasa hükmüne aykırılık denetimini yaparken birtakım süreçler ve etkinlikler izler.

Anayasa Mahkemesi’nin yasa hükmüne aykırılık denetimi, Anayasa Mahkemesi Kanunu’na dayanmaktadır. Bu denetim süreci, Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yoluyla başlar ve bazı özel şartlara tabidir. Yasaların Anayasa’ya uygun olup olmadığına ilişkin incelemeler, Anayasa Mahkemesi’nin yetkisine giren konularla sınırlıdır ve genellikle bireyler, siyasi partiler ve ilgili kamu kurumları tarafından yapılır.

Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunabilmek için başvuruyu yapacak kişinin, Anayasa Mahkemesi Kanunu’nda belirtilen koşulları yerine getirmesi gerekmektedir. Başvuru sürecinde, başvuran kişinin hareket özgürlüğü, düşünce özgürlüğü, mülkiyet hakkı gibi temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiği iddialarını kanıtlaması gerekmektedir.

Başvuru kabul edildikten sonra, Anayasa Mahkemesi inceleme sürecine geçer. İnceleme sürecinde, Anayasa Mahkemesi, Anayasa’ya aykırı olduğunu düşündüğü yasayı analiz eder ve gerekli delilleri toplar. Anayasa Mahkemesi, yasalardaki hükümleri Anayasa’nın ilgili maddeleriyle karşılaştırarak uygunluğunu değerlendirir.

Anayasa Mahkemesi, bu inceleme sürecinde tarafların görüşlerini alır ve davayı adil bir şekilde değerlendirir. Mahkeme, itirazları ve savunmaları dikkate alarak, Anayasa’ya aykırılık iddiasını değerlendirir ve nihai kararını verir.

Anayasa Mahkemesi, yasa hükmüne aykırılık kararı verdiğinde, ilgili yasaların Anayasa’nın belirlediği süreler içinde değiştirilmemesi durumunda, yasanın ilgili hükümlerinin iptal edilmesine karar verebilir. İptal kararı alınması durumunda, söz konusu yasa maddesi tüm yürürlükten kalkar ve geçmişe etkili olarak hükümsüzdür.

Bu süreç, Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa’ya aykırı yasa hükümlerini kontrol altına almasını ve hukuk devleti ilkesi doğrultusunda hukuki güvencelerin sağlanmasını amaçlamaktadır. Anayasa Mahkemesi, yasa hükmüne aykırılık denetimi yaparak, Türkiye’de yürütmenin ve yasamanın faaliyetlerini Anayasa’ya uygun bir şekilde sürdürmesine yardımcı olan önemli bir kurumsal yapıdır.