Anayasa Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin en üst düzeyde yer alan anayasa organıdır. Anayasa Mahkemesi’nin en temel görevi, anayasanın korunması ve yasaların anayasa ile uyumlu olup olmadığını denetlemektir. Bu görevi yerine getirirken, Anayasa Mahkemesi ayrıca, kişi ve kuruluşların temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edilip edilmediğini de denetler.
Anayasa Mahkemesi’nin en önemli yetkilerinden biri, Anayasa değişikliklerini denetlemektir. Anayasa Mahkemesi, Anayasa’nın değişmezlik maddelerine aykırı Anayasa değişikliklerini iptal edebilir. Anayasa’nın değişmezlik maddeleri, Anayasa’nın 2. maddesinde belirlenmiştir ve değiştirilmesi, kaldırılması veya değiştirilerek kaldırılması önerilemez. Bu maddeler, Türkiye’nin Cumhuriyet, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devleti olduğunu ve Türk milletinin egemenliğini esas aldığını belirtir.
Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa değişikliklerini denetlemesi için iki farklı başvuru yolu bulunmaktadır. Bunlar bireysel başvuru ve iptal başvurusudur.
Bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi’ne doğrudan bir birey veya kişiler tarafından yapılan başvurudur. Bireysel başvuru hakkı, Anayasa Mahkemesi’nce kabul edildiğinde, bireyler doğrudan Anayasa Mahkemesi’ne başvurarak hak ihlallerini iddia edebilirler. Bireysel başvuru sonucunda yapılan inceleme neticesinde Anayasa Mahkemesi, hak ihlalinin olduğunu tespit ederse, yasal düzenlemenin iptaline veya değiştirilip uygulamanın düzeltilmesine karar verebilir.
İptal başvurusu ise, Anayasa değişikliklerinin iptali için siyasi partilerin veya Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki milletvekillerinin başvurusudur. İptal başvurusu durumunda, Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğinin anayasaya aykırı olduğunu tespit ederse, değişikliği iptal eder. Bu durumda, Anayasa Mahkemesi’nce verilen iptal kararı kesindir ve geriye dönük etkili olur.
Anayasa Mahkemesi’nin Anayasa değişikliklerini denetleme süreci oldukça önemlidir ve Anayasa Mahkemesi’nin konumu, bu sürecin sağlıklı işlemesini temin etmek için kesinlikle bağımsız olması gerekmektedir. Bağımsızlık ilkesi, Anayasa Mahkemesi’nin tarafsız ve etkilenmeden davranmasını sağlar ve bu da hukuk devleti ilkesinin gereğidir.
Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliklerini denetleyerek Anayasa’nın değişmezlik maddelerine aykırı olanları iptal eder. Bu denetim süreci, bireysel başvuru ve iptal başvurusu yoluyla gerçekleşir. Anayasa Mahkemesi’nin bağımsızlık ilkesine uygun olarak hareket etmesi, hukuk devleti prensibinin korunması açısından büyük bir öneme sahiptir.